De Premier League bekommert zich niet om mensenrechten, blijkt uit de overname van Newcastle United

De fans van Newcastle United werden afgelopen weekend tijdens de match tegen het Londense Crystal Palace niet alleen geconfronteerd met een tegenvallend gelijkspel, maar ook met een metersbreed spandoek waarop een vervaarlijk uitziende Arabische man, zwaaiend met een bebloed kromzwaard, een nietsvermoedende ekster een kopje kleiner probeert te maken.

De ekster is een onmiskenbaar symbool van hun club, die ook wel bekendstaat als ‘The Magpies’, en de man belichaamt het Saudische Publieke Investeringsfonds (PIF), zo valt er te lezen op zijn gewaad. Dit is het fonds dat voor 80 procent het consortium uitmaakt dat begin deze maand voor 300 miljoen pond (zo’n 355 miljoen euro) Newcastle United overnam.

Het is de verwezenlijking van een overnamepoging die vorig jaar nog mislukte. Het PIF trok zich toen terug omdat er onrust ontstond rond het Saudische verbod in eigen land op de populaire Qatarese sportzender beIN. Dat is een lucratieve partner van de Premier League die de Engelse competitie uitzendt. Ondertussen waren de wedstrijden wel te bekijken op de illegale streamingdienst beoutQ, die vermoedelijk werd gerund door de Saudische staat.

Bemoeienis van Saudi-Arabië

Ook waren er twijfels rondom mogelijke inmenging van de Saudische staat. Het PIF is immers een staatsfonds, wordt voorgezeten door kroonprins Mohammed bin Salman en heeft een bestuur dat geheel bestaat uit Saudische ministers, én een adviseur van het koninklijk hof. Maar nadat Saudi-Arabië eerder deze maand het verbod op beIN ophief, en de Premier League ‘juridisch bindende garanties’ heeft ontvangen van het PIF dat de Saudische staat zich niet zal bemoeien met de club, is de deal nu rond. Wat die garanties precies zijn, is niet bekendgemaakt.

Niet iedereen deelt het goede vertrouwen van de Premier League. De Saudische ngo ALQST, die zich inzet voor mensenrechten in het land, vindt het een naïeve opstelling van het bedrijf achter de Engelse competitie. Volgens de ngo zijn het PIF en de Saudische staat ‘niet los van elkaar te zien’.

Amnesty International ziet de overname vooral als een poging tot ‘sportswashing’; pronken met grote sportevenementen, prestaties en clubs om de eigen ‘bezoedelde reputatie’ op te poetsen.

F**ck off, Man City

In de straten van Newcastle klinkt een ander geluid. Supporters zijn blij en hopen dat de club door de financiële injectie eindelijk weer mee kan doen om de titel; de laatste dateert van 1955. Op papier is Newcastle nu een van de rijkste clubs ter wereld – het PIF heeft een vermogen van zo’n 367 miljard euro. “Wij zijn rijker dan jullie, rijker dan jullie, f**k off Man City”, scandeerden fans bij het St. James’ Park stadion na de overname.

Maar Newcastle zal de vooruitgang wel moeten boeken in afgemeten stappen. Sinds de Uefa in 2011 de Financial Fair Play-regels instelde, zijn er grenzen aan hoeveel geld er elk jaar in een club gestopt kan worden. Het PIF kan met het oog op deze regels in januari maximaal 237 miljoen euro aan Newcastle uitgeven. Bovendien stemden vorige week alle clubs in de Premier League – behalve Newcastle – in met een tijdelijk verbod op het aangaan van sponsordeals met bedrijven die banden hebben met de investeerder van een club. Dat kan het lastig maken voor Saudi-Arabië om geld in de club te pompen. Over drie weken wordt besloten of dat verbod verlengd wordt of niet.

Niet de enige club in bezit van een staat

Newcastle-supporters zijn de kritiek op de overname inmiddels goed beu. “Het WK wordt volgend jaar in Qatar gehouden, en dat is een van de ergste plekken in de wereld (voor mensenrechten, red.) – dus waarom moet Newcastle United nu worden aangesproken op mensenrechten?” zei een boze fan in The Guardian. Hij wijst op de club Manchester City, die in 2008 werd gekocht door sjeik Mansour bin Zayed Al Nahyan, vicepremier van de Verenigde Arabische Emiraten, dat ook te boek staat als een autoritair regime. “Niemand gaat daarover tekeer.”

Dat het Engelse voetbal aantrekkelijk is voor de rijken met een discutabele reputatie rondom mensenrechten, is een blinde vlek die volgens mensenrechtenorganisaties moet worden aangepakt. Amnesty International heeft de Premier League opgeroepen om mensenrechten onderdeel te maken van de ‘Owners’ and Directors’ Test’ – voorschriften voor alle potentiële eigenaren van de clubs. “De Premier League moet de dynamiek van sportswashing beter leren begrijpen en de regelgeving rondom het eigenaarschap verder aanscherpen”, vindt Sacha Deshmukh, hoofd van Amnesty in het Verenigd Koninkrijk.

Lees ook:

Piraten-tv lijkt overname Newcastle United door Saudische kroonprins te gaan dwarsbomen

Niet de mensenrechten maar piraten-tv en het conflict in de Golfregio lijken de overname van Newcastle United door de Saudische kroonprins te gaan dwarsbomen.

Na de zaak-Khashoggi is ‘MBS’ niet langer de toffe jonge prins

De ­wereld hoeft geen illusies meer te koesteren over de ‘hervormingsgezinde’ Saudische kroonprins Mohammed bin Salman.