De meeste renners kennen hem niet, maar Walter Wouters is de belangrijkste man in koers

Walter Wouters is een liefhebber van een zware wedstrijd, toch haalt de veiligheidsmanager van Gent-Wevelgem opgelucht adem wanneer de koersradio meldt dat er nauwelijks wind staat in De Moeren. Zijn dag is alleen geslaagd als niemand gewond raakt. Geen wind betekent waarschijnlijk geen valpartijen.

Hoewel renners hem niet kennen, is Wouters in wedstrijden van organisator Flanders Classics, ook verantwoordelijk voor onder andere de Ronde van Vlaanderen, de belangrijkste man in koers. Hun leven ligt in zijn handen. Zijn onoplettendheden kunnen fatale gevolgen hebben. Vanwege zijn ongeëvenaarde parcourskennis noemen collega’s hem ‘Google Earth op voeten’. De wegen van Vlaanderen hebben geen geheimen voor hem.

Sinds enkele jaren verplicht wereldwielerbond UCI voor elke wedstrijd een veiligheidsmanager, een hoofdverantwoordelijke die vanuit een auto een paar minuten voor het peloton waarschuwt en alarmeert. Flanders Classics heeft de functie al jaren eerder in het leven geroepen.

Dranghekken zonder uitstekende pootjes

De organisatie probeert voorop te lopen. Niet alleen op het gebied van gelijke aandacht voor mannen en vrouwen, ook wat betreft veiligheid. Ze gebruiken al jaren dranghekken zonder uitstekende pootjes en een decennium geleden introduceerden ze tijdens Omloop Het Nieuwsblad het systeem van way-in en way-out voor motoren. Via omleidingen komen ze voor het peloton uit zonder risicovolle inhaalacties langs vermoeide renners.

De afgelopen jaren nemen andere organisaties tot tevredenheid van Greg van Avermaet de methode over. “Door het couperen hebben we minder last van de motoren, maar het blijft hectisch op de smalle wegen.”

Jos van Emden ziet de laatste jaren de gevaren langzaamaan afnemen. “Het afsteken is een goede ontwikkeling, dat wordt hier beter opgepakt dan in andere koersen. Al is hier rijden per definitie niet veilig en ook nooit veilig te krijgen.”

Veiligheid voor de weggebruiker

Tomas van den Spiegel, sinds 2018 directeur van Flanders Classics, kent de kritieken. “Een koers organiseren is tegenwoordig een huzarenstuk.” Hij ziet jaarlijks meer wegmeubilair langs en op de raceroutes staan. Stuk voor stuk riskante obstakels voor het peloton. “De overheid denkt aan het dagelijkse verkeer en hoe beter de algemene veiligheid voor de weggebruiker, hoe slechter het wordt voor de wielrenner. Het peloton raast overal doorheen en overheen, door dorpen en steden. We brengen veel mensen op de been op een heel kleine ruimte, dat blijft een grote zorg.”

Wouters neemt die zorgen grotendeels weg. Zijn voorbereiding begint een dag na de laatste editie van een wedstrijd. De perfectionist stippelt met collega’s de nieuwe route uit, communiceert met overheden en instrueert de vrijwilligers. In de week voor Gent-Wevelgem rijdt hij controlerondes om glasscherven, oliesporen en grind weg te vegen. Voor de wedstrijd krijgen alle motorrijders een bestand met instructies. Niets wordt aan het toeval overgelaten.

“Mijn grootste angst bestaat voor het onverwachte”, zegt Wouters. “Dat kan een omgevallen boom zijn of een boerenprotest. Bijna alles kunnen we controleren, behalve onvoorziene omstandigheden. Als je ziet hoeveel er fout kan gaan en hoeveel er daadwerkelijk fout gaat, dan mogen we heel tevreden zijn.”

Ingezakte betonplaat

Zes jaar geleden stond een appartement in lichterlaaie waardoor de route tijdens de koers werd omgelegd. Ook moest hij een keer een varken van de weg verjagen. Deze editie van Gent-Wevelgem leven de zorgen over een stel ganzen, een oliespoor en een ingezakte betonplaat die voor een richel van vijf centimeter midden op de weg zorgt. Seingevers met gele hesjes verwittigen tijdig het peloton.

Eenmaal in de bijrijdersstoel naast vaste chauffeur Steve de Vos (51) is het meeste werk gedaan. Zijn wagen dient als een mobiele luchtverkeerstoren. Wouters stuurt een team van bijna 850 mensen aan. Onder hen veel vrijwilligers die zijwegen afzetten, maar ook 25 motoren met twee seingevers en een twintigtal aan fotografen, cameramensen en verslaggevers. Wouters absorbeert informatie via zes beeldschermen en communiceert via vijf portofoons. ‘s Avonds is hij bekaf.

Zijn werkwijze is naar eigen zeggen ‘streng en rechtvaardig’. Zeg gerust: onverbiddelijk. Wanneer een verzorger van Soudal-Quickstep illegaal afsteekt, haalt Wouters de wagen direct uit koers. Later volgt dezelfde sanctie voor een medewerker van Education First-Easy Post. De bestuurder heeft veel te hard langs een achtervolgende groep gereden.

Oliespoor en de richel

“Het belangrijkste is de veiligheid van de toeschouwers”, verduidelijkt Wouters vanuit zijn cockpit. “Wanneer de auto plotseling uitwijkt voor renners, kunnen ze in het publiek geraken. De gevolgen zijn niet te overzien met deze snelheden.”

Wanneer een toeschouwster vanaf een vluchtheuvel haar favoriet Wout van Aert wil aanmoedigen, draait Wouters zijn raam naar beneden om haar naar de berm te sommeren. In 2014 kwam Johan Vansummeren in een vergelijkbare situatie tijdens de Ronde van Vlaanderen in botsing met een vrouw. Ze raakte in coma en bleek blijvend verlamd. Twee jaar later overleed Antoine Demoitié in Gent-Wevelgem na een ongeluk met een motor.

Het waren donkere dagen voor het wielrennen. Wouters spreekt er liever niet over. Bij de finish in Wevelgem volgt een diepe zucht. Het oliespoor en de richel hebben geen ongelukken veroorzaakt, mede door voorbereidende werkzaamheden.

Lees ook:

Als de Tour zelfs water sproeit om asfalt te koelen, hoe verantwoord is fietsen dan nog?

Het Tourpeloton koerste dit weekend in temperaturen van veertig graden. Is dat nog verantwoord, fietsen in de zomer op het heetst van de dag, zeker nu de aarde sneller opwarmt?