De knielende Colin Kaepernick krijgt eindelijk erkenning, nu zijn protest navolging krijgt

In september 2016 ging American footballspeler Colin Kaepernick, terwijl bij aanvang van de wedstrijd het volkslied werd gespeeld, op een knie om te protesteren tegen racistisch politiegeweld. Het kostte hem zijn carrière, maar zaterdag, na bijna vier jaar, gaf de American Footballbond NFL de destijds eenzame demonstrant alsnog gelijk, overigens zonder hem te noemen.

Terwijl in Amerika tienduizenden mensen protesteerden tegen racisme, stelde Roger Goodell, de grote baas van de NFL, in een videoboodschap dat het ‘verkeerd was niet eerder naar NFL-spelers te luisteren’. “We moedigen iedereen aan zich uit te spreken en vreedzaam te protesteren. Wij, de NFL, geloven dat black lives matter.”

De boodschap betekende, naast verkapte erkenning voor Kaepernick, een draai van 180 graden in een discussie die jarenlang is weggedrukt door de rijke, machtige en witte clubeigenaren van de grootste sportcompetitie ter wereld (zeker zeven teams zijn meer waard dan 2 miljard dollar). Racisme speelde geen rol in de sport, was het idee. En wie niet opstond tijdens het spelen van het volkslied kon zelfs worden bestraft, volgens een regel die in 2018 nog is ingesteld.

Het was een reactie op protest waar Kaepernick (32) mee begon. De quarterback, de belangrijkste speler in een NFL-team, bleef bijna vier jaar geleden tijdens een wedstrijd in de voorbereiding op het seizoen zitten tijdens het volkslied, om te protesteren tegen een land dat ‘zwarte mensen en mensen van kleur onderdrukt’. Destijds waren er in korte tijd drie zwarte mannen doodgeschoten door agenten.

Zijn allereerste protest viel niemand op

Kaepernicks protest was geen nieuw idee, het was wel ongewoon. Zo ongewoon dat zijn allereerste protest niemand opviel. Pas bij zijn tweede wedstrijd stelde een journalist hem er vragen over. Het blijven zitten werd knielen en zijn club, de San Francisco 49ers, besloot Kaepernicks contract niet te verlengen. Donald Trump, toen nog presidentskandidaat, viel hem verbaal aan en zei dat hij ‘maar een ander land moest zoeken’.

Vier jaar later blijkt dat de herinnering aan Kaepernicks actie springlevend. Tijdens de demonstraties in Amerika is knielen het symbool geworden van de protestbeweging. Het maakte diepe indruk toen Quincy Mason Floyd, de zoon van George Floyd, woensdag op de plek waar zijn vader werd vermoord diepbedroefd op zijn linkerknie neerzeeg.

Kaepernick, zoon van een zwarte vader en witte moeder, is het gezicht van de (sportieve) tegenbeweging. Basketbalspeler LeBron James, een van de invloedrijkste sporters met een politiek getinte stem, plaatste een foto van Kaepernick naast een beeld van de moord op George Floyd. “Begrijpen jullie het nu? Of is het nog steeds niet duidelijk?”

De NFL begreep het zaterdag. Maar waarom nu pas? De druk van de spelers werd groot. Eerder op de dag plaatsten tientallen van hen een video waarin ze zich hardop afvroegen: “Wat als ik George Floyd was?” Bovendien steunen nu ook opmerkelijk meer witte sporters de black lives matter-beweging. Onder hen de grote namen en de belangrijkste spelers in de NFL, zoals Tom Brady, een van de besten aller tijden.

‘Seizoenskaarthouders zouden wegblijven’

In Amerika is de politieke opinie bovendien aan het schuiven. Bijna de helft van wit Amerika (48 procent) was in 2018 ‘zeer ontevreden’ over hoe zwarte Amerikanen worden behandeld. In 2016 was dat 43 procent. Zoals columnist Michael Rosenberg schreef in het invloedrijke Sports Illustrated: “Regulier wit Amerika gaat Kaepernick anders zien. Net zoals Muhammad Ali, die weigerde naar Vietnam te gaan. Vooruitgang gaat in fases en mensen zijn geneigd degenen te straffen die sneller willen. Maar nu heroverweegt Amerika Kaepernick. Het is begonnen.”

Kaepernick wist dat knielen hem zijn carrière kon kosten. Dat bleek: sinds 1 januari 2017 speelde hij geen wedstrijd meer. Formeel omdat hij niet goed genoeg was. Maar in een column bij CNN schreef voormalig NFL-communicatiebaas Joe Lockhart vorige week wat velen al dachten: “Geen enkele club wilde een speler die controversieel was. (…) Eén teambaas verwachtte dat 20 procent van de seizoenskaarthouders weg zou blijven als ze Kaepernick een contract aanboden.”

Tijdens de onrust in Amerika de afgelopen dagen bood Kaepernick aan de kosten voor rechtszaken van demonstranten in Minneapolis te betalen. ‘Rest in power, George Floyd’, schreef hij eind mei in een eerste reactie. Voor het nieuwe seizoen heeft hij nog geen club. Maar zijn ideaal is te belangrijk geworden om nog omheen te kunnen. Dat heeft de NFL na vier jaar door, ook al zijn er naast de handreiking van vrijdag nog geen nieuwe afspraken aangekondigd en was er een mensenleven voor nodig om in actie te komen.

Lees ook:

Waarom is Kaepernick omstreden en zijn tegenstanders niet?

Verschillende Nederlandse media omschreven Colin Kaepernick als ‘omstreden’. Waarom? schrijft Seada Nourhussen. Sinds wanneer is de eis om basale mensenrechten te respecteren omstreden? En waarom is Kaepernick omstreden en zijn z’n tegenstanders dat niet?

Knielende mensenrechtenactivist Kaepernick is het gezicht van Nike-campagne

Hij was een van de bekendste actievoerders tegen excessief politiegeweld in Amerika, president Donald Trump ging fel tegen hem tekeer, maar sportmerk Nike maakt American-footballspeler Colin Kaepernick nu het gezicht van een nieuwe campagne.Een gewaagde zet.

Nike knielt mee met activistische football-speler Colin Kaepernick

Sponsor Nike lijkt een voorschot te hebben genomen op de discussie rond politiek op het veld. Sporter Colin Kaepernick siert nu de Nike-posters. De football-speler maakte eerder een politiek statement.