VoetbalFC Volendam-AZ
Bevrijd van Cruijffs dogma pakt Wim Jonk met Volendam wel veel punten
Bij FC Volendam leeft het gedachtegoed van Johan Cruijff voort. Maar pas toen trainer Wim Jonk afstapte van de klassieke 4-3-3, ging zijn ploeg veel punten pakken.
Wim Jonk keek om zich heen en zag dat het goed was. In het Kras Stadion, het sfeervolle onderkomen van FC Volendam, was de trainer van de thuisclub er getuige van dat er bijna zevenduizend supporters euforisch werden.
De remise tegen AZ (1-1) voelde zaterdagavond als een overwinning voor het gepromoveerde FC Volendam. Zelfs de dit seizoen soms flitsende Alkmaarders, die opnieuw verzuimden om tenminste even koploper in de eredivisie te zijn, werden bedwongen. “Als je ziet hoe het leeft, hoe vol het stadion zit, met ook veel kinderen, dan maakt mij dat trots”, glunderde Jonk na afloop.
FC Volendam is bezig aan een opmerkelijke opmars. Voor de winterstop werd er veelal lacherig gesproken over de ambitieuze voetbaltrots van het vissersdorp met 37.000 inwoners. Heerlijk naïef trok het elftal ten aanval, waardoor er vaak veel te grote ruimtes vielen en het de opponent niet al te moeilijk werd gemaakt. PSV (7-1), Sparta (4-0) en FC Utrecht (0-4) wisten er wel raad mee.
Het klassieke 4-3-3-concept in de geest van Cruijff
Jonk weigerde aanvankelijk concessies te doen aan zijn speelwijze. Hij, een voormalig Ajacied, was juist in de zomer van 2019 aangesteld om aanvallend, attractief voetbal te spelen met FC Volendam, geheel in lijn met de filosofie van zijn grote leermeester Johan Cruijff. Jonk zwoor in de geest van Cruijff bij het klassieke 4-3-3-concept, dus met vier verdedigers en twee buitenspelers voorin. “Cruijffs gedachtegoed leeft hier meer voort dan in Amsterdam”, stelde adviseur en oud-voetballer Keje Molenaar in januari 2021 in deze krant.
Allemaal mooi en aardig, het dogma van de klassieke Hollandse school van Cruijff, maar FC Volendam stond medio november stijf onderaan met zes punten. Na de winterstop ging het beter, en hoe. FC Volendam won van Cambuur (0-3), RKC Waalwijk (2-1) en FC Groningen (3-2). Een gelijkspel op bezoek bij Ajax (1-1) vormde zelfs de inleiding voor het ontslag van trainer Alfred Schreuder bij de Amsterdamse club. Jonk: “We hebben wat gewijzigd in onze speelwijze. We hebben het iets compacter gemaakt, omdat we voor de winterstop veel goals tegen kregen.”
Een mannetjesputter als Johan Neeskens
In werkelijkheid speelt Volendam nu heel anders: met vijf verdedigers. Jonk heeft ondervonden dat extreem aanvallend voetbal spelen met een elftal met deze kwaliteiten niet ongestraft kan - zelfs niet in de eredivisie. Carel Eiting, na een uur aangever bij de openingstreffer van Xavier Mbuyamba: “Het gaat erom: herkennen elf jongens wat er gevraagd wordt op welk moment en kunnen we dat dan ook vormgeven?”
Je kunt evengoed stellen dat Jonk de Cruijff-filosofie nog eens nader bestudeerd heeft na de eerste seizoenshelft. Cruijff had als voetballer het liefst een mannetjesputter als Johan Neeskens naast zich en haalde als trainer Jan Wouters naar Amsterdam, ook iemand die de boel lekker kon breken op het middenveld.
AZ werd bestreden met een 5-2-3-formatie, waarbij Carel Eiting en Calvin Twigt een stevig blok op het middenveld vormen. Alleen Jens Odgaard wist vlak voor tijd nog door de Volendamse muur te breken, al speelde de thuisclub toen al met tien man. Gaetano Oristanio moest een kwartier voor tijd inrukken na ingrijpen van de Var: rood na een onbesuisde overtreding.
‘Arbeid leveren met elkaar, voor iedere meter vechten’
FC Volendam bleef overeind in de slotfase. Defensief gewapend, de linies kort op elkaar en zeer gedisciplineerd, zoals het na de winterstop steeds speelt. Verloochent Jonk daarmee Cruijff, of is hij hem juist beter gaan begrijpen? Jonk houdt zich daarover op de vlakte. “Na de winterstop zie je geloof in de groep. Arbeid leveren met elkaar, voor iedere meter vechten en ik zag ook bij vlagen weer goed voetbal. Maar we hebben ook voor de winterstop goede wedstrijden gespeeld.”
FC Volendam staat voorlopig keurig vijftiende, maar de reuring lijkt zich nu te verplaatsen naar de bestuurskamer. De voordracht van Keje Molenaar voor de positie van vice-voorzitter in het bestuur van de club is tegengehouden door de raad van commissarissen. Molenaar zou te close zijn met Jonk. “Ik vind dat gewoon heel teleurstellend”, zei Jonk.
Lees ook:
AZ-FC Utrecht: een heerlijk spektakel, met Grieken in de hoofdrol en belangstelling vanuit Japan
AZ en FC Utrecht maakten reclame voor de eredivisie. 5-5 werd het. ‘Als we kampioen willen worden, dan moet het beter.’
