Bergum geniet van zijn primeur: nooit eerder werd de eerste marathon op natuurijs in Friesland verreden

Wanneer de vrouwen al zeker een kwartier hun wedstrijd schaatsen staan veel bezoekers nog buiten de toegangshekken. De rij reikt tot aan het gemeentehuis van Tytsjerksteradiel, zo’n vierhonderd meter van IJsclub Bergum. De kou schrikt de inwoners niet af, ze omarmen de marathon.

De voorzitter van de vereniging, Willem Provily, gehuld in een dikke jas, kan niet anders dan tevreden zijn. Vanwege de drukte heeft hij sinds 12.00 uur zijn telefoon niet opgenomen. Bij het transportbedrijf waar hij werkt, weten ze dat hij niet bereikbaar is. “Kijk hoe het leeft hier, ik vind het fantastisch.” Sinds vrijdag zijn vrijwilligers in touw om de minimaal benodigde drie centimeter dikke ijsvloer veilig te stellen. “Ze kijken amper in het draaiboek, iedereen weet precies wat er moet gebeuren.”

‘Het schaatsen komt eindelijk thuis’

Bergum, een dorp met bijna 10.000 inwoners tussen Leeuwarden en Groningen, heeft een primeur: nooit eerder werd de eerste marathon op natuurijs in Friesland verreden. Die eer viel altijd aan de bekende plaatsen: het Groningse Noordlaren, het Twentse Haaksbergen of het Drentse Veenoord hadden meer expertise en vooral sneller een paar centimeter ijs. “Het schaatsen komt eindelijk thuis.”

Het was Willem Hut, verantwoordelijk voor de marathonafdeling van schaatsbond KNSB en niet geheel toevallig Fries van geboorte, die Bergum benaderde. “Uit verbazing dat elk jaar geen enkele vereniging uit Friesland zich meldde voor de organisatie. Kijk naar deze sport, Thialf en de Elfstedentocht.”

Skeelerbaan

In Bergum ligt sinds 2019 een moderne skeelerbaan waar met een paar nachten lichte vorst al veel mogelijk is. Net als bijvoorbeeld Haaksbergen laat de vereniging net voor de vorstperiode de baan onder water lopen. Noordlaren en Veenoord werken met een giertank die laagje voor laagje aanbrengt.

“Traditionele ijsclubs hebben in dorpen geen bestaansrecht meer”, zegt voorzitter Provily, die denkt dat er in de toekomst meer skeelerbanen als hier worden aangelegd om leden te behouden. “Door de schuine afloop van het asfalt loopt het water in de warmere maanden snel weg voor de skeeleraars. In de korte vorstperiodes krijgen we snel ijsgroei voor de schaatsers.”

Hobbelige ondergrond

Rijders en rijdsters klagen in eerste instantie over de hobbelige ondergrond; de overgang van het spiegelgladde kunstijs in de schaatshallen is groot. Bij afwezigheid van onder anderen Irene Schouten en Marijke Groenewoud, die in Calgary schaatsen, blijkt Maaike Verweij (Albert Heijn Zaanlander) net als vorig jaar in Noordlaren op tweede kerstdag over een groot aanpassingsvermogen te beschikken. Ze wint voor Merel Bosma.

Bij de mannen werd bij het ontbreken van onder anderen Jorrit Bergsma thuisfavoriet Harm Visser (Jumbo-Visma) getipt. In de ochtend inspecteerde hij alvast tijdens een fietsronde het ijs om vervolgens vrienden en familie te verwittigen van de wedstrijd. In de sprint van een grote groep, na een slopende afvalkoers, moet de jonge Fries het afleggen tegen Gary Hekman (Reggeborgh).

Waar de volgende natuurijsmarathon plaatsvindt, is nog onbekend. Noordlaren heeft zich inmiddels teruggetrokken. Provily maakt het niet uit. Hij ziet dat IJsclub Bergum toekomstbestendig is.

Lees ook:

Nederland schaatst weer: ijspret in beeld
Verspreid over het land zijn beton- en asfaltbaantjes met een dun laagje water bespoten. Ook in sommige polders binden mensen de ijzers onder.