Als wheeler op de marathon weet Jetze Plat weer hoe irritant verliezen is. ‘Toch vind ik het stiekem mooi’

Verliezen is weleens goed voor hem, bekent Jetze Plat (31). De paralympiër, onverslaanbaar in de triatlon en op de handbike, legt zich sinds dit jaar toe op het wheelen en moest tijdens de marathons van Berlijn en Londen in concurrenten zijn meerderen erkennen. Hij kwam niet verder dan plek vier. Zondag start hij met de racerolstoel in New York.

Plat was bijna vergeten hoe frustrerend het kan zijn om niet de beste te zijn. Het gevoel gaat onder zijn huid zitten. “Toch vind ik het stiekem mooi. Het zou niet best zijn dat ik als relatieve nieuwkomer meteen win. Ik heb in vergelijking met de concurrenten nog veel minder specifieke trainingsuren in de armen.”

Gigantische bovenarmen

In zijn professionele benadering van handbiken en de triatlon ligt Plat zo ver voor, dat anderen hem niet meer kunnen volgen. Het wheelen, in de parasport het equivalent van hardlopen, is als losse discipline nieuw voor hem en vereist een andere aanpak, met kort en snel contact op de wielen. Plat is met zijn gigantische bovenarmen juist gemaakt voor de handbike, die net als een fiets versnellingen heeft. Op de handbike kan hij onafgebroken vermogen leveren op de handvaten. Kort gezegd: in het wheelen draait het om timing en techniek, bij handbiken vooral om kracht.

De meervoudig olympisch kampioen en paralympisch sporter van het jaar, geboren met verkort linkerbeen en geen rechterbovenbeen, legt het verschil uit in een koffiezaak in Uithoorn, vlak bij zijn geboorteplaats Vrouwenakker. Het wheelen geeft hem de prikkel die na de drie gouden plakken op de Paralympics in Tokio ontbrak. Want wat valt er nog te winnen als je alles al gewonnen hebt? In zijn eentje zwoegend tijdens een training op zolder vroeg hij zichzelf meermaals af waar hij mee bezig was. Plat sloot aan bij de talenten van de Atletiekunie, niet alleen voor het gezelschap, maar ook om van hen het wheelen op hoge snelheid te leren.

Diep in het najaar won Plat het EK en WK triatlon nog, maar doet dat af als een zakelijke prestatie, een moetje. “Na een lange en zeer intensieve periode richting Tokio was écht de honger weg. Ik had, na het succesvol voltooien van het hoofddoel, moeite om nog alles te geven.”

Minder egoïstische keuzes

De oogkleppen gingen af, zijn blik verruimde. Minder egoïstische keuzes van de topsporter en meer tijd voor familie, vrienden, jeugdevents, clinics en sponsoravonden. “Dat beviel heel goed. Maar deze constatering vind ik bijna irritant. Twaalf jaar lang heb ik mezelf ieder jaar verbeterd, dit seizoen voor het eerst niet. Dat voelt voor mij alsof ik er met de pet naar gooi, dat ik maar wat aan het doen ben.”

Dat is bepaald niet het geval. Plat gaat zeker door tot na de Paralympische Spelen van Parijs in 2024. Hij maakt wel andere keuzes. Hij ging afgelopen jaar bijvoorbeeld slechts één keer op hoogtestage. “Ouder worden voelde lang als een gevaar, maar het helpt bij het relativeren. Ik betwijfel of ik een betere atleet word als ik na twee weken ongelukkig op een berg zit. De afgelopen periode heeft mij beter geleerd wat ik echt nodig heb.”

Zijn leven is minder zwart-wit geworden. “Als ik een keer wél naar een verjaardag ga, betekent het niet dat ik nooit meer win. Zo dacht ik voorheen wel. Die gouden medailles hebben mij dolblij gemaakt, maar pas als je ze hebt, kom je erachter dat het leven veel meer is. Ook met drie keer goud moet je gewoon belasting betalen.”

Of Plat in Parijs gaat wheelen valt nog te bezien. Hij wil verbetering bij zichzelf zien. “Als daar weinig kansen voor mij liggen, laat ik het schieten. Ik heb natuurlijk geen zin om te blijven verliezen.”

Lees ook:

Kent u een parasporter? Nee? Parastars moet daar verandering in brengen

Parasporters zijn nog steeds niet goed bekend bij het Nederlandse publiek. Van de duizend ondervraagden kan 87 procent geen enkele sporter noemen die in 2021 meedeed aan de Paralympische Spelen. Hoe verander je dat?