Tot dusver onbekende kunstkring wilde in de jaren dertig een vuist maken tegen de kunsthandel

Aan ambities geen gebrek, aan klinkende namen ook niet. Het RKD, het Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis in Den Haag, heeft ongeveer driehonderd brieven van kunstenaars geërfd, van onder anderen Pablo Picasso, Marc Chagall en Piet Mondriaan. Zo’n 250 daarvan zijn gericht aan de in Parijs werkzame Nederlandse uitgever Leopold van Oijen, die in 1931 een kunstkring had opgericht, de Cercle Artistique de Paris. “Ik betuig u graag mijn bijval voor de Cercle Artistique”, schrijft de schilder Georges Braque aan Van Oijen.

Doel van de architecten en schilders was een vuist te maken tegen de kunsthandel, die volgens hen het directe contact met het publiek in de weg stond. De top van de kunstwereld moest verenigd worden, blijkt uit een brief van Piet Mondriaan, André Lurçat en Fernand Léger waarin leden worden voorgedragen. De afdeling schilderkunst kwam onder leiding te staan van Henri Matisse.

Nader onderzoek

“Deze kunstkring was tot nu toe onbekend. Daaruit kun je afleiden dat die niet heel succesvol is geweest”, vertelt Annemiek te Stroete van het RKD. “Misschien brak er ruzie uit, of waren de ambities te hoog gegrepen. Maar al die kunstenaars hebben destijds wel heel enthousiast gereageerd op Van Oijens plannen. Kennelijk beschikte hij over een uitgebreid netwerk.”

Van Oijen was in Parijs betrokken bij Galerie Bonaparte. De brieven zijn verzameld door kunstenaar Willy Boers, en nu aan het RKD nagelaten door diens zoon Onno. De verzameling, van kattenbelletjes tot omvangrijke epistels, vormt een belangrijke onderzoeksbron, denkt Te Stroete. “Nog niet alle brieven zijn ontcijferd. We hopen de brieven in de toekomst te digitaliseren en online te zetten, zodat nader onderzoek kan worden gedaan.”

Lees ook:

Alle Nederlandse kunstenaars zaten in Parijs

Meer dan duizend Nederlandse kunstenaars woonden in de negentiende eeuw korte of langere tijd in Parijs. De invloed van die stad en de wisselwerking met andere kunstenaars werd zichtbaar in deze tentoonstelling in Amsterdam.