Overleg
‘Zelensky zaterdag op bezoek bij de paus’
Italiaanse media melden dat de Oekraïense president van plan is morgen Italië te bezoeken en paus Franciscus te ontmoeten. Het zou voor het eerst sinds het begin van de oorlog in Oekraïne zijn dat de twee elkaar zien.
Een officiële bevestiging is er nog niet. Zowel de Italiaanse regering als het Vaticaan houden de kaken stijf op elkaar over een eventueel bezoek van president Zelensky dit weekend aan Rome. Dat heeft te maken met de veiligheidsrisico’s die zo’n reis met zich mee zou brengen.
Anonieme Vaticaanse bronnen wilden tegen het Italiaanse persbureau Ansa slechts kwijt dat ‘het mogelijk is dat de Oekraïense president zaterdag de paus zal ontmoeten’. De officiële agenda van Franciscus voor zaterdag is nog leeg. Zelensky zou in Rome verder ontmoetingen hebben met de Italiaanse president Mattarella en premier Meloni. Hij zou dit weekend ook nog naar Berlijn reizen.
Gevoelig moment
De eventuele ontmoeting tussen Zelensky en de paus komt op een gevoelig moment. Eind vorige maand maakte Franciscus tijdens een persconferentie op de terugweg van een reis naar Hongarije bekend dat het Vaticaan betrokken is bij een geheime vredesmissie voor Oekraïne. Wat die precies inhield zei hij er niet bij. Oekraïense en Russische regeringsfunctionarissen zeiden van geen Vaticaans initiatief te weten.
Twee dagen geleden zei de Italiaanse kardinaal Pietro Parolin, de tweede man van het Vaticaan, dat er ‘nieuwe en uiteraard vertrouwelijke ontwikkelingen’ waren in de vredesmissie van de Heilige Stoel. Het is niet duidelijk of hij daarmee refereerde aan een eventueel bezoek van Zelensky aan het Vaticaan.
Zelensky en Franciscus hebben elkaar ooit één keer eerder ontmoet. Dat was in februari 2020, twee jaar voor het begin van de oorlog. Volgens Zelensky noemde de paus hem toen 'president van de vrede’. Sinds de Russische invasie bleef een ontmoeting uit. Wel spraken de twee elkaar verschillende malen over de telefoon. Dat is de paus nog niet gelukt met de Russische president Poetin.
Frustratie van Franciscus
Al sinds de dag van de Russische inval doet Franciscus er alles aan om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne. Bijna wekelijks roept hij op tot een staakt-het-vuren en vredesonderhandelingen. Tot nu toe zonder resultaat, tot frustratie van Franciscus.
“Normaal gesproken werkt een pauselijke bemiddelingspoging alleen als beide partijen willen meewerken”, zegt de Amerikaanse Vaticaankenner John Allen. “Toen paus Franciscus bijvoorbeeld een rol speelde bij het herstel van de diplomatieke betrekkingen tussen de Verenigde Staten en Cuba in 2015, kon dat alleen maar omdat beide landen wilden dat het ook zou gebeuren. Nu heeft Franciscus te maken met Rusland en Oekraïne die beide niet geïnteresseerd zijn in bemiddeling door het Vaticaan.”
Mocht het tot een ontmoeting komen, dan is de verwachting dat Zelensky de paus zal uitnodigen voor een bezoek aan de Oekraïense hoofdstad Kiev. Dat deed hij al eerder, maar Franciscus heeft altijd gezegd dat hij dat alleen doet als hij ook naar Moskou kan. Hij wil de bemiddelende rol van het Vaticaan niet in gevaar brengen. “Ik ga naar beide plaatsen of naar geen van beide”, zei hij in maart tegen het Argentijnse dagblad La Nación.
Lees ook:
Theoloog Fred van Iersel (68): ‘Het Vaticaan staat geïsoleerd in de Oekraïne-oorlog’
Oud-hoogleraar Fred van Iersel denkt als katholiek al zijn hele leven na over de ethiek van oorlog en vrede. Hij vindt dat paus Franciscus meer kan doen om de oorlog in Oekraïne te stoppen.
