Tweede pinksterdag is nog altijd een vrije dag. Wat vinden christelijke leiders?

Zo’n dertig jaar geleden opperde de Raad van Kerken al de dag te gunnen aan andere godsdiensten. En in 2005 kwam Tiny Muskens, toen bisschop van Breda, met het idee om Tweede Pinksterdag in te ruilen voor een islamitische feestdag. Volgens hem miste de tweede pinksterdag een ’theologische grondslag’.

Het Moeder van de Kerk-feest

Maar de huidige bisschop van Den Bosch, Gerard de Korte, denkt daar anders over. De tweede pinksterdag ligt immers in het ‘verlengde’ van de eerste. “Bovendien eren wij sinds 2018 Maria op deze dag met het Moeder van de Kerk-feest. Een door paus Franciscus geïntroduceerde feestdag.”

Wat vindt De Korte van Muskens’ oude idee om moslims aan een algemeen erkende vrije dag te helpen? “Ik vind het niet mijn taak om die te promoten.”

Muskens’ inruilsuggestie valt ook slecht bij Wijnand Zondag, predikant van de uiterst orthodoxe Gereformeerde Gemeente te Dordrecht. “Dat schuurt. Ik ben voor godsdienstvrijheid, maar daar sta ik niet achter. De Tweede Pinksterdag is geworteld in de christelijke traditie, daar hecht ik aan.”

De oude calvinisten zagen het anders

Toch zitten die wortels niet erg diep, want de ‘oudvaders’ – calvinistische theologen uit de 17de en 18de eeuw die in Zondags kring groot gezag genieten – zagen niet veel in een extra pinksterdag. Zondag is zich daarvan bewust. “Eéntje vonden ze genoeg.”

In Dordrecht doen maandag 23 jongeren belijdenis in een kerkdienst. Maar het heeft niet het karakter van een zondag, zegt de dominee. Want je mag op tweede pinksterdag doen wat op zondag in refokringen taboe is: in de tuin werken, “of een ijsje kopen”.

“Op zo’n feestdag,” zegt Theoloog des Vaderlands Katja Tolstoj, “heb ik tijd voor bezinning. Dan steek je even over van het alledaagse naar het heilige.” Dat waardeert ze, al was het maar omdat ze komt uit een land – de Sovjet-Unie – dat alle religieuze feestdagen had afgeschaft.

Maar ze weet ook dat de religieuze dimensie bij Pinksteren vaak ontbreekt. “Ik begeleid al een paar jaar gevluchte Oekraïners, en ik moest ze met de Pasen weer uitleggen dat dat niet alleen om eieren verven ging. ‘We zijn niet zo goed in geschiedenis’, zeiden ze. Als de kennis van zo’n feest zo afwezig is, dan valt de basis eronder weg.” Waar Pinksteren oorspronkelijk voor staat is nóg onbekender, denkt Tolstoj.

Zwarte Piet

Theoloog Tolstoj vergelijkt tweede pinksterdag met Zwarte Piet: die heeft door een maatschappelijke beweging in korte tijd zijn bestaansrecht verloren. Nadenken over het inruilen van tweede pinksterdag vindt Tolstoj dus niet vergezocht. “De vraag is wel: waar dient zo’n dag dan toe? Wil de overheid – want die bepaalt dat – allerlei groepen tegemoetkomen? Of wil ze liever dat we onze collectieve identiteit gaan vieren? Ze zou kunnen kiezen voor een islamitische feestdag, maar de steun daarvoor zou breder moeten. Ik zie nu nog niet hoe dat een mooi, algemeen feest wordt.”

Het grote festival

Het grootste religieuze gebeuren met Pinksteren is het evenement Opwekking in Biddinghuizen, waarvan het programma ook nog doorloopt op tweede pinksterdag. Directeur Ruben Flach ziet geen heil in het opgeven van deze dag. “Voor ons festival, waar straks 70.000 gelovigen uit alle gezindten samenkomen, zou het afschaffen ervan een groot verlies betekenen. Met impact op heel christelijk Nederland.”

Flach vraagt zich af of het festival ‘met 24 uur minder’ nog wel op deze schaal door zou kunnen gaan. “Gezien onze missie zou ik kiezen voor een vrije dag erbij”, zegt hij over de discussie of tweede pinksterdag moet worden ingeruild voor een andere religieuze feestdag.

Ook dominee Zondag ziet ook wel iets in een extra vrije dag erbij. Nee, niet voor Keti Koti of Suikerfeest, maar wat hem betreft voor 5 mei. “Goed om daar samen bij stil te staan.” Dat laatste spreekt ook de Theoloog des Vaderlands Tolstoj aan. Daar wil zij best een pinksterdag voor opgeven.

Lees ook:

Waarom wél vrij met Pasen maar niet met Keti Koti of het einde van de ramadan? Met Pasen voor de deur dringt zich weer de vraag op waarom Nederland alleen christelijke feestdagen juridisch erkent. Dat is niet meer van deze tijd, vindt juriste Wasima Khan.