ReportageEnschede
Syrische-orthodoxe christenen rouwen in hun kerk. ‘Pijnlijk dat alle hulp naar Turkije gaat’
Syrische christenen in de Sint Petrus en Pauluskerk in Enschede vinden steun in hun kerk. ‘Vorige week was er blijdschap. Nu zitten we in een donkere wolk van droefheid.’
Als het vrouwenkoor begint te zingen, vallen de gelovigen in de volle Syrisch-orthodoxe kerk in Enschede zachtjes in. Vrouwen heffen tijdens het gezang de handen vertwijfeld omhoog. Vrijwel alle leden van deze kerk komen uit Syrië, ze hebben er familie en vrienden, ook in het zwaar getroffen aardbevingsgebied.
Al is de viering al meer dan een uur bezig, er druppelen nog steeds mensen binnen. Ze slaan allemaal eerst een kruisje. Ouderen, vrouwen soms met hoofddoek. Jonge mensen achter een kinderwagen. De Petrus en Paulus parochie is jong, verklaart de 41-jarige voorzitter Mousa Ichoh; elders in het voormalig protestantse kerkgebouw in deze Enschedese jarenvijftigwijk krijgen zo’n zeventig kinderen Bijbelles.
Marleen Nazar Tachje (63) heeft in de afgelopen ‘afschuwelijke week’ contact gehad met een priester in Aleppo, om te vragen hoe het met haar verre familie in haar vroegere woonplaats is. “Ze zijn niet dood, maar ze zijn wel doodsbang”, zegt ze. “De aardbeving was in de nacht, ze hebben niets en leven al dagen op straat.”
Tachje is lid van het koor en komt elke week. Dat vindt ze fijn, zeker nu, met de ramp. “Het geloof geeft me steun”, zegt ze. ”Het geeft me een gevoel van veiligheid en vertrouwen, ondanks alles.” Want Syrië wordt niet alleen getroffen door de aardbeving, er woedt ook al twaalf jaar een burgeroorlog.
Wierook
In de kerk is het warm. Een tiental diakenen in het wit en de priester in een rood-groen kazuifel waaien met wierook vanaf het altaar. Pastor Abuna Constantijn Abdo roept in zijn preek de gelovigen op hun rijkdom te delen met de slachtoffers van de aardbeving.
“God stelt ons in de gelegenheid te helpen, en die kans moeten we niet laten lopen”, vertaalt de voorzitter zijn woorden. De priester spreekt goed Nederlands, maar met het oog op de vele nieuwkomers in deze parochie is de preek in het Arabisch. Op een steenworp afstand is een Syrisch-orthodoxe kerk met veel leden uit Turkije. De voertaal is daar Aramees.
Het is deze week niet drukker dan op andere zondagen, zegt voorzitter Ichoh. Maar de sfeer is door de ramp wel heel anders: “Vorige week was het aangenaam, er was blijdschap. Nu zitten we in een donkere wolk van droefheid.”
De gelovigen willen graag wat doen, weet de voorzitter. Marleen Tachje heeft daar deze week met familie en bekenden uit de kerk over gesproken. Haar zoon, die tandarts is, zamelt tandenborstels en andere spullen voor de mondhygiëne in. Anderen komen met kleren of met houdbare voedingswaren. Of dat daadwerkelijk aankomt in Syrië, dat is de vraag. Daarom is geld doneren volgens het kerkbestuur beter.
Vergeleken met de aandacht en hulp voor Turkije, komt Syrië er in de ogen van de Twentse Syriërs bekaaid af. “Ik wil geen onderscheid maken, wat Turkije overkomt is ook vreselijk. Maar feit is dat dat een groot en rijk land is. Economisch gezien is Turkije sterk. Terwijl er in Syrië ook al een burgeroorlog woedt”, zegt de voorzitter.
“Het is heel pijnlijk om te zien dat alle hulp naar Turkije gaat”, zegt Marleen Tachje. “Onschuldige mensen worden de dupe van politiek. De sancties maken hulp moeilijk. Die moeten opgeheven worden, in elk geval tijdelijk. Dit is geen politiek, dit is een natuurramp, alle hulp is geboden. In Turkije wonen mensen. In Syrië toch ook?”
De aardbevingsramp in Syrië en Turkije heeft geleid tot talloze culturele initiatieven. Her en der in het land zijn de komende week benefietconcerten of voorstellingen te verwachten.
Maandag 13 februari
HAEVN, Roel van Velzen, Veldhuis & Kemper, Trijntje Oosterhuis, Brigitte Kaandorp, Ruben Annink en Ruben Hein, Willeke Alberti, Candy Dulfer, Douwe Bob, Leoni Jansen, Wasim Arslan, Efe Erdem, Laura Fygi, Fay Claassen, DRI3MAN, Royal Dutch Scam & Lo van Gorp, Cor Bakker, Jason Bouman en Meral Polat in Grote Zaal - Philharmonie Haarlem, 20.00 uur.
Dinsdag 14 februari
Naaz, Meral Polat & Chris Doyle, Wasim Arslan, Amsterdams Andalusisch Orkest in De Meervaart, Amsterdam, 20.15 uur;
Woensdag 15 februari
Voorstelling door de Syrische acteur Nachwan Alrajab Agha en fluitspeler Emrah Oguztürk, Deventer Schouwburg, 18.30 uur
Donderdag 16 februari
Artiesten met Turkse, Koerdische en Syrdische roots, Saba Duo en de Syrische zanger Wasim Arslan, voordrachten van actrice Nazmiye Oral en schrijvers Özcan Akyol en Meltem Halaceli, dans van Ramez Mahmoud; Paradiso, Amsterdam, 20:00 uur
Vrijdag 17 februari
Kovacs, Wasim Arslan, Naaz, Efe Erdem, Meral Polat Trio, Ragazze Quartet en Derek Otte in De Doelen, Rotterdam, 20.30 uur;
De Syrisch-orthodoxe kerk
De Syrisch-orthodoxe kerk beroept zich erop de eerste christelijke kerk te zijn buiten het Bijbelse Palestina. Ze is ontstaan in Antiochië, de toenmalige hoofdstad van Syrië. De kerk behoort tot de oosterse orthodoxie, dat is ontstaan in 1054. Het christendom in het Romeinse Rijk viel toen uit elkaar in een westerse variant, het katholicisme, en een oosters deel, de oosterse-orthodoxie.
Wereldwijd zijn er nu naar schatting 260 miljoen oosters-orthodoxe gelovigen. De Russisch-orthodoxe kerk is met zo’n 100 miljoen de grootste. In Nederland zijn er zo’n 25.000 Syrische christenen. De eersten kwamen in de jaren zeventig als gastarbeider naar Twente. Dertien van de huidige vijftien Syrisch-orthodoxe kerken staan in het oosten van het land. In het Twentse Glane is een klooster en zetelt de bisschop. Syrische christenen zijn niet alleen afkomstig uit Syrië zelf, maar ook uit andere delen van het Midden-Oosten en uit Turkije.
Iconen zijn kenmerkend voor de geloofsbeleving in de oosterse-orthodoxie. Doop, vormsel, eucharistie en biecht zijn de belangrijkste sacramenten, naast ziekenzalving en het huwelijk. In het algemeen is de leer conservatief. In de Sint Petrus en Pauluskerk in Enschede zitten er wel vrouwen in het bestuur, maar zij mogen geen diaken of priester worden.
Lees ook:
Bovengronds is alles vernield, maar de Turkse wortels van deze Deventenaren zijn onverwoestbaar
Het vrijdaggebed stond in de Turks-Nederlandse moskeeën in teken van rouw. De Centrum Moskee in Deventer ontving ruim tweeduizend moslims.
Minder hulp voor Syrië dan Turkije, komt dat door de sancties?
Zowel Turkije als Syrië zijn hard geraakt door de aardbevingen, met tienduizenden doden als gevolg. Waarom lijkt het alsof de hulp niet eerlijk is verdeeld?
