Richard Rohr: God is niet een danser, maar hij is de dans zelf

De auteur

Richard Rohr is een franciscaans priester uit de Verenigde Staten. Hij is auteur van diverse spirituele bestsellers en zijn podcasts worden over de hele wereld beluisterd. Terugkerende thema's in zijn werk zijn eco-spiritualiteit, sociale rechtvaardigheid en mystiek.

De thematiek

In de vierde eeuw na Christus beschreven een aantal mystici, de zogenoemde Cappadocische vaders, hoe God zowel één als drie is: en dit zou het belangrijke christelijke leerstuk van de Drievuldigheid worden.

Deze Cappadocische vaders ontdekten volgens Rohr dat God niet een eenvormige eenheid is, als een absoluut vorst regerend over de kosmos. Ook was de kosmos niet opgebouwd uit twee contrasterende delen, uit goed en kwaad, yin en yang. Nee, God zelf, de schepper van al wat leeft, was volgens hen een in zichzelf en dynamisch geheel van liefdevolle relaties, een flow, een dans tussen Vader, Zoon en Geest. Rohr zegt het zo: God is niet een danser, maar hij is de dans zelf, en de mens en de hele wereld moet met deze dans meedoen.

Sinds deze mystieke vaders is er eigenlijk eeuwenlang niets gedaan met deze volgens Rohr duizelingwekkende ontdekking. Hun inzicht werd in hun tijd niet begrepen, en ook al is de leer van de Drievuldigheid jarenlang als 'mysterie' beleden door christenen, de diepte van dit inzicht werd nooit doorleefd. Daar wil Rohr met dit boek iets aan doen.

Belangrijkste stelling

Het leerstuk over Drievuldigheid - Rohr laat liever het lidwoord weg - vestigt vaak de aandacht op God die dan uit drie personen bestaat: Vader, Zoon en Geest. Maar volgens Rohr is het punt van Drie-eenheid nu juist dat het niet om losse personen, maar om relaties gaat. Het gaat niet om de drie dansers, maar om de ene dans.

Als dat inzicht eenmaal tot je doordringt, zegt hij, verandert alles: je gebedsleven wordt opeens een poging om met deze dans samen te vloeien, en als je naar de wereld kijkt realiseer je je dat iedereen met elkaar verbonden is door die goddelijke dans. Van een eenzijdige en manipulatieve manier om in de wereld te staan, wordt je een heel mens met oog voor alles wat er leeft.

Kenmerkende zin

'Op het moment dat je de werkelijkheid vanuit het binnenste van de drievuldigheid beziet, kun en wil je God liefhebben en dienen in alles wat je doet. De metaforen, rituelen en doctrines van andere religies zijn niet langer een bedreiging, maar worden vaak erg verrijkend. Als je God als drie-eenheid ziet, wordt competitief religieus denken verspilling van tijd en moeite. Maar het lijkt erop dat het alleen de mystici zijn die weten dat de enige taal die we hebben om over God te praten de taal van metaforen is.'

Reden om dit boek niet te lezen

Dit boek gaat niet over een herontdekking van het theologische leerstuk van de Drie-eenheid, ook al is het in die vorm gegoten. In feite is het een poging om een esoterische levensfilosofie van dynamiek en flow wat associatief te voorzien van christelijke termen. Niets mis mee, maar het slordige gebruik van bronnen en het gemak waarmee de historische waarheid door hem geweld aangedaan wordt, is storend als je een degelijk theologisch werk verwachtte.

Reden om dit boek wel te lezen

Richard Rohr is niet voor niets een bestseller-auteur. Veel mensen, en dan vooral de zogenoemde 'post-evangelicals', hebben er genoeg van om te horen dat het christelijke geloof achterhaald is. Zij weten ook wel dat de kerk een stoffig instituut is, maar willen niet het kind met het badwater weggooien.

Rohr heeft precies deze lezers op het oog en slaagt erin om het theoretische en stoffig leerstuk van de Drie-eenheid van hedendaagse spirituele betekenis te voorzien.

De theoloog in mij zegt dat het allemaal veel zorgvuldiger had gemoeten om het een werkelijke herontdekking van een belangrijk leerstuk te laten zijn. Maar Richard Rohr doet het met een enthousiasme en een blijmoedigheid die blijkbaar toch aanspreekt.