PKN-gemeenten willen hun vermogen inzetten, maar hebben dat geld ook nu al nodig

Protestantse Kerk Amsterdam

De Protestantse Kerk Amsterdam (PKA) heeft een stevig vermogen: er is zo’n 55 miljoen euro belegd. Dat is te danken aan de eenmalige verkoop van vastgoed in de Amsterdamse binnenstad. “Met de opbrengst daarvan wordt belegd”, zegt directeur Jenneke Welmers van het kerkelijk bureau van de PKA. “We gebruiken het rendement van die beleggingen en soms ook delen van het vermogen zelf voor vernieuwing, voor de stad: zo financieren we er de aanstelling van de Amsterdamse stadspredikant van, de Preek van de Leek, de pioniersplekken die we in de afgelopen jaren zijn begonnen.”

Het ‘gewone’ kerkelijke leven in Amsterdam wordt in principe niet uit het vermogen gefinancierd: dat moet door de kerkleden worden bekostigd, vertelt Welmers. “Er is in kerkelijk Nederland genoeg geld. Maar er moet een cultuurverandering plaatsvinden: geef geld uit, durf te vernieuwen, wees creatief, heb geloof. Dat doen we in Amsterdam, en dat levert mooie dingen op.”

Protestantse Gemeente Lindestreek, Friesland

De Protestantse Gemeente Lindestreek heeft kerken in een aantal Friese dorpen, waaronder Vinkega en Steggerda. De gemeente bezit veel land, dat ze aan boeren verpacht. Het overgrote deel van de inkomsten van de gemeente bestaat uit die pacht, jaarlijks ruim twee ton. “Dat geld hebben we nodig”, vertelt Hendrik Dekker van de Friese gemeente. “Interen op het vermogen zou kunnen, maar we moeten wel goed kijken hoe we het dan in de toekomst redden.”

De optie om een stuk land te verkopen ligt wel op tafel, zegt Dekker. “De inkomsten daarvan zouden we kunnen gebruiken om omringende gemeentes in financiële nood te helpen.” Hij vreest wel dat de landelijke PKN zich te veel zal bemoeien met de uitgaven. “Het uitgeven van het vermogen moet niet dwangmatig worden opgelegd, we moeten voortdurend in overleg blijven.”

Protestantse Gemeente Wemeldinge, Zeeland

“We kunnen niet bestaan zonder rendement uit vermogen”, vertelt Peter Reijnoudt van de PKN-gemeente van Wemeldinge. De helft van het geld dat nodig is om de kerkgemeente in stand te houden komt uit pacht en legaten. Toch is Reijnoudt positief over de aansporing aan kerken om hun vermogen uit te geven, want investeren is nodig nu het aantal gelovigen terugloopt. “Onze doelstelling is om een kerk door te geven die heel vitaal en gezond is, niet om een grote spaarpot te hebben.”

De kerk beraadt zich op de manier waarop geld dat vrij kan komen door verkoop van land het beste kan worden ingezet. Een van de opties is het maken van een volkstuin. Zo’n investering is goed voor de gemeenschap, zegt Reijnoudt, maar ook voor de kerk zelf: de binding met de kerk zal er groter door worden. “Wat je geeft, krijg je ook terug.”

Protestantse Gemeente Elst, Gelderland

De protestantse gemeente van Elst is een vermogende gemeente, met een kleine vier ton aan vermogen uit landerijen, panden en legaten, zegt Ate Lindeboom van de Gelderse gemeente. “Willen we een levende gemeente blijven, dan moeten we investeren in de toekomst”, vertelt hij. “Als je niet oppast dan houd je het geld wel bij je, maar dan gaat het laatste kerklid er met de poen vandoor. Dat is niet de bedoeling.”

Investeren uit vermogen werkt, zegt Lindeboom. “Eerder hebben we al een gemeenschapshuis gebouwd, waar veel activiteiten worden georganiseerd die de levendigheid van de kerk enorm ten goede zijn gekomen. We zijn nu bezig met plannen om de kerk te verduurzamen.” In welke mate de kerk het vermogen zal aanspreken, kan Lindeboom nog niet zeggen. De gemeente gaat voorzichtig te werk. “We zien zeker ruimte, maar aan het eind van de dag moeten de rekeningen wel worden betaald.”

Lees ook:
Protestantse kerken zitten op zak met geld

Maar liefst een miljard euro aan vermogen hebben protestantse kerken in Nederland opgebouwd. Dat zouden ze moeten inzetten voor vernieuwing van de kerk, bepleit een commissie. ‘De kerk is geen beleggingsfonds.’