‘Pijnlijk dat er PKN-kerken zijn waar vrouwen geen dominee mogen worden’

Het zou van ‘moedig leiderschap’ getuigen als de leiding van de Protestantse Kerk in Nederland de vrouwenkwestie op de agenda zou zetten. Want het is pijnlijk dat in een deel van de PKN vrouwen geen dominee mogen worden of lid van de kerkeraad, vindt Heleen Zorgdrager, hoogleraar aan de Protestantse Theologische Universiteit.

“In mijn kerk wordt geaccepteerd dat vrouwen in een deel niet worden toegelaten in het ambt. Ik zeg dat met pijn en schaamte”, zegt Zorgdrager vandaag in Trouw. Zorgdrager is naast haar hoogleraarschap predikant in de PKN. Die grote, brede kerk met 1,7 miljoen leden en 1500 gemeentes maakt geen onderscheid tussen mannen en vrouwen. Maar in zo’n 300 orthodoxe PKN-kerken mag Zorgdrager niet preken, omdat deze gemeentes vrouwelijke dominees en kerkeraadsleden strijdig achten met de Bijbel.

De hoogleraar noemt de open brief van zeven (oud-)leden van het landelijk bestuur, de synode, ‘een passend middel’ om dit aan te kaarten. De zeven riepen de orthodoxe PKN-kerken (verenigd in de Gereformeerde Bond) vorige week op tot discussie over de kwestie. Volgens Zorgdrager ontkomt ook het landelijke bestuur niet aan debat hierover. “Je moet niet wachten totdat dit van onderaf wordt aangedragen. De synode heeft een eigen verantwoordelijkheid.” Ook wijst ze erop dat de PKN drie jaar geleden de verklaring van Leipzig heeft ondertekend van het wereldverband van gereformeerde kerken. Daarin wordt lidkerken opgeroepen het gesprek hierover te stimuleren.

De leiding van de PKN heeft het bij het ondertekenen van de verklaring gelaten. Formeel maakt ze immers geen verschil tussen mannen en vrouwen. Zorgdrager vindt dat niet genoeg. “Ze moeten niet doen alsof dit niet speelt, alsof alles besproken is bij de fusie”, zegt ze, doelend op 2004, toen de Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerk en de Evangelisch Lutherse Kerk fuseerden tot PKN.

‘Zo’n actie werkt al snel polariserend’

Het appel is slecht gevallen bij de leiding van de PKN. Zo’n actie werkt al snel polariserend, vindt scriba René de Reuver. Hij verwijst naar de plaatselijke gemeenten: het is aan hen vrouwen al dan niet aan te stellen. De synode zou volgens hem hooguit gemeenten kunnen oproepen de kwestie te agenderen.

De voorzitter van de Gereformeerde Bond, Arjen Mensink, verwacht niet dat de brief indruk zal maken op zijn achterban. Ook predikant Elsbeth Gruteke is niet enthousiast over de brief. Zelf was ze de eerste vrouwelijke dominee in een bondskerk, de Jeruzalemkerk in Amsterdam. Ze benadrukt dat de brief alleen van mannen komt: “Het is een beetje bevoogdend. Laat het proces van onderop zijn gang hebben, ook al kost het meer tijd dan je wenst.”

Gruteke is nu predikant in een brede PKN-gemeente in Zeewolde. Daar ervaart ze meer vrijheid om predikant te zijn. “Ik heb hier niet de druk te bewijzen dat een vrouw dit ook kan. Dat geeft ontspanning.”

Lees ook

Oproep: Sluit vrouwen in PKN niet langer uit van de preekstoel

In een brief doen zeven (oud-)bestuursleden van de Protestantse Kerk een beroep op het orthodoxe deel het ambt van predikant en kerkeraadslid open te stellen voor vrouwen. Officieel maakt de grote PKN geen onderscheid tussen vrouwen en mannen, maar gemeentes hoeven van die vrijheid geen gebruik te maken.

Protest in gereformeerd-vrijgemaakte kerk: ‘Geen vrouwen in de kerkeraad en op de kansel’

Gereformeerd-vrijgemaakte kerkleden willen dat het landelijk bestuur terugkomt van het besluit drie jaar geleden om vrouwen toe te laten op de preekstoel en in de kerkeraad.