Na haar dood heb ik mijn moeder nog één keer ontmoet

Afgelopen woensdag zou mijn moeder 91 jaar zijn geworden, als ze niet lang geleden al was overleden. Na haar dood hebben we elkaar nog één keer ontmoet. Dat was een jaar of negen geleden, in een klein dorp, ergens in de buurt van Oss.

Voor de krant maakte ik afwisselend met een collega een serie waarbij we allerlei diensten, vieringen en meditaties bezochten en vervolgens recenseerden. Zo liet ik mijn pijnlijke schouder healen in een vochtige kelder, legde iemand tarotkaarten voor mij en mediteerde ik met kampeerders in een weiland. We moesten doen alsof er een klomp boter op ons hoofd zat die langzaam smolt.

In dat kleine dorp in de buurt van Oss deed ik mee aan een labyrintwandeling bij volle maan. Behalve ik waren er drie vrouwen op de avond afgekomen. Ze keken mij enigszins zorgelijk aan. Het geheel stond onder leiding van een echtpaar dat vertelde dat we alles met elkaar mochten delen, maar dat we daarin niet moesten overdrijven.

Een voor een mochten we het labyrint in dat in de tuin van het echtpaar was aangelegd. De andere deelnemers keken toe. Toen het mijn beurt was, voelde ik mij als het paard van Anky van Grunsven tijdens een dressuuroefening.

Een vrouw bij de rivier

Eenmaal weer binnen in de sfeervol ingerichte woonboerderij kregen we een geleide meditatie. We moesten onze ogen dicht doen. De vrouw van het echtpaar vertelde een mooi verhaal over een vrouw bij de rivier. Ik kon het niet helpen, maar ik ging er volledig in mee. Toen ik mijn ogen weer opende, gebeurde het: er had zich nog een vrouw bij ons gevoegd.

Het was mijn moeder.

Ik kon haar niet zien, maar ik voelde dat ze naast me zat.

Daarna mochten we nog een keer het labyrint in. De volle maan scheen nu volop door de bomen heen. Terwijl ik naar het midden van de dwaaltuin op weg was, zag ik dat niet alleen mijn eigen schaduw, maar ook die van mijn moeder mij vergezelde.

Het was al met al een emotionele ervaring. Ik schreef alles op en er waren mensen die het allemaal maar onzin vonden. Ik zei dan: “Er zijn ook mensen die geloven dat er 2000 jaar geleden iemand aan het kruis is gestorven voor onze zonden. Drie dagen later was zijn graf leeg en was hij opgestaan uit de dood.”

Toch ben ik dat laatste verhaal uiteindelijk trouw gebleven en heb ik mij niet meer overgegeven aan wat ik maar voor het gemak – vergeef me, lieve labyrintlopers – spirituele vrijzinnigheid noem.

Dat zit ’m in het feit dat veel van die meditaties en ademweekenden er vooral op gericht zijn dat jij je persoonlijk goed moet gaan voelen, pas dan kun je de ander echt helpen. Ik heb hier al eens eerder betoogd dat dit de verkeerde volgorde is. De ander helpt jou juist om een beter mens te worden.

Verder was het me allemaal soms te eenvoudig. Ik heal je schouder en de pijn is weg. Ik laat je een tarotkaart zien en zie: de oplossing voor jouw dilemma ligt op tafel. Kijk: de klomp boter is gesmolten. (Inderdaad: na afloop wilde ik een vrouw een hand gegeven die met mij in het weiland had gemediteerd, maar die voelde daar weinig voor. Haar handen zaten volgens haar nog onder de roomboter.)

Het kan allemaal en het is ook zo.

Het kan niet, en toch is het zo

Zo simpel is het in het katholiek geloof niet. Herman Finkers zei het ooit mooi in een interview met De Kovel, monastiek tijdschrift voor Nederland en Vlaanderen. Hij sprak daarin over de relatie tussen religie, kunst en humor. “Ze zijn alle drie bezig met dingen als... ‘het kan niet en toch is het zo’. Er is een God en die bestaat uit drie personen. Dat kan niet en toch is het zo. Maria heeft haar eigen schepper gebaard. Dat kan niet en toch is het zo.”

Op de weg terug naar huis van die labyrintwandeling reed ik bijna een sloot in en miste op een haar na een kliko. Een vriend die mijn verhaal aanhoorde, meende dat ik gehypnotiseerd was. De collega die het verhaal in de krant moest zetten, had daar weinig zin in. “Dit noemden wij vroeger hekserij.”

Maar ik had toch mooi mijn moeder ontmoet.