Met zijn gigantische kubus hoopt kroonprins Bin Salman van zijn slechte imago af te komen

De mens is sterfelijk. Zelfs de Saudische kroonprins Mohammed Bin Salman weet dat. Hij bewees die bittere waarheid op 2 oktober 2018 nog eens in het Saudische consulaat in Istanbul met de gruwelijke moord op de journalist Jamal Khashoggi.

Het bedorven koningskind hield er de bijnaam ‘vadertje zaag’ aan over, vanwege het slagersgerei waarmee zijn liquidatieteam Khashoggi toetakelde. Sindsdien doet Bin Salman verwoede pogingen om ook met eervoller bijnamen in de geschiedenisboeken voort te leven. Bijvoorbeeld door de uitvoering van bouwprojecten die de eeuwigheid zullen tarten.

Gigantische plannen, vorige maand onthuld, heeft de vorst met de hoofdstad Riyad, die een nieuw centrum krijgt. In 2030 moet het klaar zijn. Klapstuk is een reusachtige kubus, die het grootste gebouw ter wereld zou moeten worden. Het gevaarte, nu nog de fantasie van een jubelende promotievideo, wordt vierhonderd meter hoog, lang en breed. De vorm roept onvermijdelijke associaties op met de Kaäba midden in Mekka, het gebouwtje waar jaarlijks miljoenen pelgrims op afkomen. Met dit verschil dat de dubbelganger in Riyad negenduizend maal zo groot wordt. Bij het bekijken van de video op www.newmurabba.com voel je je als Gulliver in reuzenland.

Twintig New Yorkse Empire State Buildings

Het monster is hoger dan de Eiffeltoren. Wellicht hoopt de kroonprins de Cheops van Saudi-Arabië te worden. Deze Egyptische farao liet vier en een half duizend jaar geleden de naar hem vernoemde piramide bouwen. Hij staat er nog. Indrukwekkend, maar niet half zo hoog als de kubus van Bin Salman. Daarin kun je twintig New Yorkse Empire State Buildings opbergen, juicht de video.

Binnenin bevindt zich een spiraalvormig bouwsel. Daar zal zich het sociale leven afspelen. De imponerende getallen vliegen je om de oren. Honderdduizend wooneenheden, 1,4 miljoen vierkante meter kantoorruimte, theaters, een museum, restaurants, winkels. Een stad binnen de stad, zo noemt de video de giga-dobbelsteen. Een juweel van duurzame technologie. Ook een werkgelegenheidsproject. Misschien voor Aziatische gastarbeiders die de voetbalstadions in Qatar hebben overleefd?

Over die ‘spiraal’ heen komt een kaasstolp waarop bewegende beelden van bijvoorbeeld bruisende watervallen zijn geprojecteerd. Ze doen je vergeten dat je je in een dorstig woestijngebied bevindt. De video belooft dat je je thuis zult voelen in een ‘andere wereld’. Prachtig, maar straks komen er vast ook nog kerken en mandirs in dat gebouw, klaagt een bezorgde criticus op twitter (#mukaab).

Wil de kroonprins een eigen godsdienst stichten?

De reus van Riyad mag dan uiterlijk lijken op de lilliputter in Mekka, de uitstraling is anders. De Kaäba, ooit gebouwd door Adam als replica van Gods troon, verwoest bij de zondvloed en herbouwd door Abraham en zijn zoon Ismaël, pronkt of imponeert niet.

Wil de kroonprins een eigen godsdienst stichten, de islam van comfort en genot, met als icoon de kolos in Riyad? Die heet niet Kaäba maar Mukaab.

Beide namen komen van dezelfde taalkundige wortel en hebben een vergelijkbare betekenis. Maar het zijn twee mensbeelden. De Kaäba van Mekka is de asceet, zoiets als de ton van Diogenes. Niets heeft hij gemeen met het opgeblazen, genotzuchtige en amorele ego van Mohammed Bin Salman. Toch heeft ook die anti-kaäba van Riyad iets ondefinieerbaar moois.