Lege maag

Moslims onderling bestoken elkaar met ramadanwensen, voorschriften, geboden en de correcte gebedstijden. Mensen die de islamisering van Nederland met angst en beven tegemoet zien, vinden hun ergste vermoedens bevestigd nu zelfs Albert Heijn zijn assortiment aanpast aan de vastenmaand.

De overgrote meerderheid kijkt echter gemoedelijk toe. Vrij welwillend, zelfs. Ze zien de ingevallen, bleke gezichtjes met diepe wallen bij hun vastende islamitische collega's. Soms, als ze net iets te dichtbij komen om een praatje te maken, komt in een vlaag de niet erg aangename geur van een lege maag hen tegemoet. Het hindert niet zo. Vasten, daar heeft niemand verder erg veel last van.

Sterker nog, men vindt het wel oké. Het is immers, zo weten we nog uit de tijd van de gesubsidieerde iftars, iets onbaatzuchtigs. De ultieme test in het onderdrukken van alle verlangens en daarmee de solidariteit met diegenen die het minder hebben op deze aarde. Hierbij veert de gemiddelde Nederlander, zowel moslim als niet-moslim, op. Wat kan er nu mooier zijn dan het wegcijferen van jezelf, teneinde de minder fortuinlijke medemens te gedenken?

Toch knaagt er iets bij deze nadruk op onbaatzuchtigheid. Het 'meevoelen met de armen' lijkt wel een soort reclameslogan, bedoeld om de praktijk van het vasten een sociaal acceptabele reden te geven. Een islamitische vorm van naastenliefde. Dit terwijl, zoals door vele zuurpruimen al dikwijls opgemerkt, het vasten hier bepaald niet te vergelijken is met hongerende kindertjes in Afrika.

Vasten moet wel een krachtig middel tot God zijn, gezien het feit dat vrijwel elke religie het voorschrijft. Maar zelfs de meest verheven spirituele voorschriften zijn vaak vervlochten met hun oorsprong in het alledaagse leven. In dit geval kun je je de bedoeïenenstammen voorstellen, sjokkend door een woestijn. Soms een ongenadig kokende zon, dan weer ijzige koude. Volledig op elkaar aangewezen om te overleven met een zeer onregelmatige toevoer van voedsel en water. Dan kun je jezelf maar beter trainen in wat discipline, en leren periodes te doorstaan waarin de levensbehoeften minder ruimschoots voorhanden zijn.

De noodzaak tot deze vorm van onthouding is in ons welvarende stukje wereld inmiddels verdwenen. Het andere element van vasten, dat de relatie tot God benadrukt, leeft voor gelovigen door elke tijd en plaats heen. Maar hoe verwoord je dat reiken naar God, dat opeens heel intens wordt ervaren? De magische gloed, die tussen alle wereldlijke onaangenaamheden door, het gevoelsleven helemaal kan doortrekken?

Wovon man nicht sprechen kann, daruber muss man schweigen. Dus houdt iedereen hierover veilig zijn mond en gaan de gesprekken over solidariteit met de armen.