Kerken schieten te hulp bij stijgende energiekosten: ‘We laten niemand in de kou staan’

De eerste acties van lokale kerken om de compensatie voor stijgende energieprijzen te herverdelen gaan van start. De kerken willen dat mensen die de 400 euro compensatie van het kabinet niet nodig hebben, deze storten op een rekening van de kerk zodat dit geld terecht komt bij armere huishoudens.

Lokale kerken bedachten de afgelopen weken al ‘supermarktbonnen’ en ‘isolatiefondsen’ om mensen de winter door te helpen. Ze sluiten hiermee aan bij de compensatieregeling die het kabinet heeft afgekondigd. Elk huishouden krijgt 400 euro extra om de hoge energierekening volgend jaar op te vangen.

Sommige huishoudens hebben dat geld helemaal niet nodig, voor andere is het bedrag juist te laag. De kerken vragen nu aan de mensen die het extra geld niet nodig hebben, dit via de kerken over te dragen aan huishoudens die onder het sociaal minimum leven.

Er wordt op veel plaatsen samengewerkt met lokale overheden die zelf ook nog eens tweehonderd euro extra mogen geven aan bewoners die onder het sociaal minimum leven.

Eerder dit najaar dacht de landelijke Raad van Kerken na over een overkoepelende aanpak om energiecompensatie te herverdelen. Dit bleek niet haalbaar, het was te veel gevraagd de kerken centraal aan te sturen. De raad moedigde kerken wel aan om lokaal door te gaan, dat gebeurt nu dus volop.

Vorige week was er, tijdens een online webinar, overleg tussen ruim zeventig kerkvertegenwoordigers en diaconieën. Het overgrote gedeelte van hen was afkomstig uit Flevoland en Overijssel, maar er waren ook vertegenwoordigers uit Amsterdam, Rotterdam en Den Haag aanwezig. Ze hielpen elkaar – per online videoverbinding – met praktische tips: hoe bereik je de mensen die het extra geld nodig hebben? En is het niet beter om te helpen bij de isolatie van hun huis?

Om alle geïnteresseerden op weg te helpen worden de belangrijkste vragen en antwoorden door kerkelijke organisaties Kerkpunt en Kerk in Actie op een rijtje gezet. “Een ruggensteuntje”, zegt Jonna van den Berge-Bakker, van Kerk in Actie. “De kerken vinden vooral zelf oplossingen. Het leeft.”

Apeldoorn

In Apeldoorn luidt kerstochtend de start van de actie in. Vanaf dat moment kan er geld worden gestort op de rekening van ‘Apeldoorn Geeft Warmte’. In dertig kerken in de regio zullen kerkbezoekers om hulp worden gevraagd. Ook een moskee zet zich in voor de actie.

Gertrudeke van der Maas, organisator van de Apeldoornse actie, denkt dat er enige haast is. “Het is de verwachting dat energierekeningen in januari omhoog zullen schieten en ook de inflatie is voelbaar. De groep kwetsbare gezinnen waar wij het over hebben, moeten met minder dan 1800 euro per maanden zien rond te komen, en daar moeten ziektekosten en de huur nog vanaf. Er is in hun portemonnee geen ruimte voor een stijging van de energieprijzen. Mensen moeten gewoon gezond kunnen blijven eten.” Daarom worden stortingen op het noodfonds straks omgezet in bonnen, in te wisselen bij supermarkten. Hiermee worden ook juridische hobbels vermeden.

“De supermarktbonnen moeten mensen meer ruimte in het huishoudboekje geven”, zegt Van der Maas. Haar doelstelling is helder: “Er zijn zo’n 7000 huishoudens in Apeldoorn die voor het fonds in aanmerking komen, dus willen we minstens 100.000 euro ophalen.” Inmiddels zijn er flyeracties en een campagne op sociale media begonnen. Daar wil Van der Maas zoveel mogelijk mensen bereiken. “De kloof tussen arm en rijk is groot, mensen kennen elkaar niet, zien elkaar nauwelijks. Wij faciliteren iets waarmee je heel simpel een ander kunt helpen. We kunnen niemand niet in de kou laten staan. Letterlijk in dit geval.”

Ommen

In Ommen zijn de eerste donaties inmiddels binnen. “We zijn los”, zegt predikant Kest Jelsma. Hij bedacht de actie maanden geleden. De kerken in Ommen maken, in samenwerking met de lokale overheid, gebruik van een speciaal noodfonds. Dit fonds opereert onafhankelijk van de kerken, een belangrijke vereiste voor Jelsma. “Zo kunnen alle Ommenaren meedoen. Ongeacht hun relatie met het geloof.”

Intussen heeft een gemeenteraadslid van de PvdA in Ommen gepleit voor 50.000 euro extra voor de stijgende energieprijzen. Daar zal de gemeenteraad op korte termijn over spreken. “Ik heb goede hoop dat het zo ver komt, het zou een fantastisch begin zijn van de actie en het noodfonds”, zegt Jelsma.

De predikant bemerkt de afgelopen tijd grote solidariteit bij kerken die aangesloten zijn bij de actie. Er zijn werkgroepen opgericht die zorgen voor het ophalen en uitdelen van geld. “Mensen willen graag iets doen voor een ander. Al dat gedoe met corona, het is heel fijn als er iets positiefs tussendoor komt.

“Het is nooit mijn intentie geweest om het probleem met de stijgende energieprijzen zo even op te lossen. Daarvoor is de kwestie te groot”, zegt Jelsma. De actie heeft voor hem ook veel symbolische waarde. “Er komt naast het geld veel extra mee voor de mensen. Solidariteit om maar eens iets te noemen.”

Zwartsluis

In het Overijsselse dorp Zwartsluis doen alle drie de plaatselijke kerken mee. De hervormde gemeente, de gereformeerde kerk en de vrijgemaakte kerk sloegen de handen eerder succesvol ineen om vakantiegeld te herverdelen. Nu willen ze het resultaat van die actie – 18.000 euro opgehaald in een dorp met 4800 inwoners – herhalen. “We gaan ervoor”, zegt Jan Timmerman, diaconaal medewerker van de gereformeerde kerk in Zwartsluis.

De kerken willen zo snel mogelijk met de actie beginnen. Volgens Timmerman is december daarvoor ideaal. “Nu we in kerstsferen zijn is dat met­een een goed moment om geld binnen te halen. De tijd van het jaar brengt barmhartigheid met zich mee.”

Timmerman is in Zwartsluis ook betrokken bij de lokale voedselbank en ziet de nood bij mensen. “Er is voor sommigen geen mogelijkheid om een hogere prijs voor energie te betalen. We moeten naar hen blijven omzien, of ze nou wel of niet gelovig zijn. De kerk is er niet alleen voor de zondag. Ik zie het als onze opdracht meer te doen.”

Lees ook:
Er komt toch geen landelijk kerkfonds voor energie-armoede

Het idee van een landelijk kerkelijk fonds, om mensen te helpen die door stijgende prijzen van energie financieel in de problemen raken, is van de baan.