Kerken: Niemand mag meer wegkijken

De rooms-katholieke en de Protestantse Kerk in Nederland roepen iedereen in Nederland op te helpen bij de opvang van vluchtelingen. “Niemand mag meer wegkijken, dit is godgeklaagd”, zegt René de Reuver, topman bij de Protestantse Kerk in Nederland, over de toestanden in Ter Apel en de protesten in Tubbergen en andere gemeenten tegen de komst van asielzoekers.

“We kunnen ons niet meer verschuilen. Iedereen moet meedoen”, zegt De Reuver, scriba van de PKN. “Als je ziet dat er in de sporthal in Ter Apel een baby overlijdt, dat er 700 mensen buiten slapen, dat er stress is bij kinderen, dan zeg ik: mensen, kom op, kom op, dit móeten we aanpakken en daar hebben we iedereen bij nodig.”

Minimaal: bed, bad, brood

De oorlog in Oekraïne heeft voor De Reuver bewezen dat Nederland wel degelijk in staat is grote groepen vluchtelingen een veilig onderkomen te bieden. Dat dat makkelijker gaat omdat dat land in Europa ligt begrijpt hij wel, maar dat vindt hij geen reden om het nu af te laten weten. “Als je iemand uit Syrië leert kennen, in de ogen kijkt, dan wordt het een ander verhaal. Ieder mens is een mens, je waardigheid zit niet in je paspoort maar in je mens-zijn.”

De katholieke kerk sluit zich bij dit morele appel aan. “Mensen die op Nederlands grondgebied zijn, moeten vanuit christelijk perspectief op een waardige manier geholpen worden. Dat betekent minimaal: bed, bad en brood”, zegt de bisschop van Den Bosch, Gerard de Korte. “Er zijn heel veel landen waar mensen verzwolgen worden. Christenen, homoseksuelen, politiek dissidenten: deze mensen móet je opvangen.”

De landelijke politiek heeft, zeggen zowel de Reuver als De Korte, in het verleden steken laten vallen, en beslist ook nu te vaak ‘over mensen, in plaats van mét mensen’, zoals De Reuver het zegt.

Geen vrijbrief om niets te doen

Maar nadrukkelijk legt hij de verantwoordelijkheid voor de opvang van vluchtelingen óók bij lokale bestuurders en bij de bewoners zelf. Burgemeesters blijven hangen in hun kritiek dat het Rijk het verkeerd aanpakt, bijvoorbeeld door hen niet te betrekken bij de beslissing asielzoekers in hun gemeente onder te brengen. Ze versterken daarmee emoties van bewoners. “En het kan zomaar een vrijbrief zijn om niets te doen”, zegt de scriba. “Het eerste wat ze moeten zeggen is niet: het kan allemaal niet, maar: wij zijn er voor mensen in nood.”

Die houding verwacht hij ook van plaatselijke kerken, naast concrete hulp. Het landelijk PKN-bestuur overlegt momenteel met het Rijk hoe kerken een bijdrage kunnen leveren bij de opvang. De PKN ziet veel in kleinschalige locaties, maar weet ook dat grotere centra noodzakelijk kunnen zijn.

Draagvlak

Scriba De Reuver kijkt met grote zorg naar de komende maanden, waarin de portemonnee van velen krapper gaat worden. Dat, gecombineerd met de woningnood en andere grote kwesties, kan het draagvlak voor de opvang van vluchtelingen verder doen afnemen. De Reuver: “Ik begrijp dat als je zelf in nood bent, je bang bent dat je in de steek wordt gelaten. Populisten versterken die emotie. We moeten mensen niet tegen elkaar uitspelen. De keuze voor de een betekent niet dat je niet óók voor de ander kiest.”

Landelijke politici moeten dat verhaal blijven uitdragen, vindt hij. En niet, zoals CDA-leider Wopke Hoekstra onlangs deed in zijn geruchtmakende interview in het Algemeen Dagblad, een pleidooi houden om minder asielzoekers toe te laten, een geluid dat ook klinkt in de VVD. “Is dit nou het eerste dat je op dit moment wil zeggen, terwijl zich hier een moreel probleem aandient?”, reageert De Reuver. “De mensen zijn hier gewoon. Een mens in nood klopt aan de deur en dan zeg je dat er minder zouden moeten komen. Dat is toch geen oplossing?”

Lees ook:

Asielcrisis neemt na maanden steeds dramatischer vormen aan

Zo’n 700 asielzoekers brachten dinsdagnacht buiten de nacht door. Een record in deze asielcrisis, die nu al maanden duurt. Woensdag kwam er nog een tragisch sterfgeval bij.