ReportageChristelijke wellness
In de christelijke wellness kom je dichter bij God en jezelf door een aromatische massage
Ze noemen zich – soms in de verte – christen, en geven al zoekende een eigen interpretatie en vorm aan het christendom. Buiten de gebaande paden, los van hokjes en dogma’s. Wie zijn ze en wat delen zij? Vandaag: christelijke wellness.
Meteen nadat Francine Bosch (45) een hand geeft aan Tjitske Volkerink (45), de wellness coach van het Christelijk Spiritueel Centrum, beseft ze met een schokje: “Ik geef voor eerst weer iemand een hand”. Dit is de eerste fysieke bijeenkomst van het centrum sinds de anderhalvemetermaatregel is afgeschaft. En hoe toevallig voor Bosch treft ze de workshop handmassage, ‘helende handen’.
Esther Stitselaar (35) uit Hilversum komt binnen, trekt haar schoenen uit. Volkerink lacht. “Ah, ik ken je alleen van online. Neem wat thee met etherische grapefuitolie.” Uit een diffuser stoomt een citrusachtige geur. Als alle acht vrouwelijke deelnemers zitten, doet Volkerink haar ringen af en licht ze toe hoe ze in een zoektocht ontdekte dat het lichamelijke en de stilte haar hielpen ‘bij mijn hart te komen’. In 2015 richtte zij dit centrum op, een wellnesscentrum voor ‘jouw hele persoon: lichaam, ziel en geest’. Het is een officiële pioniersplek van de Protestantse Kerk in Nederland, met inmiddels 500 deelnemers aan het olieprogramma. De achtergronden van de deelnemers vanavond lopen zeer uiteen: evangelisch, Nederlands Gereformeerd, oud-katholiek, spiritueel en niet-religieus.
Geur en olie in de Bijbel
Volkerinks activiteiten berusten op de drie pijlers: meditatie en stilte, massage en aanraking en oliën. Over die aanraking in combinatie met olie, aroma-touch genoemd, gaat het vanavond. “Juist geur en aanraking helpen je om dichterbij te komen, geraakt te worden.” Niets vreemds, de Bijbel loopt over van de olie, kijk bijvoorbeeld naar de tekst uit Spreuken 21: ‘Een wijze heeft een kostbare schat aan olie in huis’. “Geur en olie is gegeven in de schepping, neem de explosie van geur uit een bolletje op een blaadje munt. Je kunt het ontvangen voor jezelf en geven aan de ander.”
Eerst eens ruiken aan zes oliën en daaruit kiezen. O, roept Bosch uit als ze het flesje kalmerende lavendel onder haar neus houdt. “Ik had in augustus corona en heb me niet gerealiseerd dat ik niet goed meer ruik.” Haar neus pikt de sterke geur toch op. “Je kunt je reuk trainen, dat werkt na zes tot negen maanden”, weet Volkerink.
Elk koppel kiest een geur. In trek blijkt de ontspannende en troostende mix aromatouch met cipres, munt en grapefruit en de frisse, houtachtige mix balance voor meer harmonie en aarding. Moeder en dochter kiezen lavendel.
Voor de massage geeft Volkerink kort uitleg. “Na een massagebehandeling zei ik vaak dat massage géén luxe is. Sinds corona hoef ik dat niet meer uit te leggen. We hebben het nodig aangeraakt te worden. Het fysieke verbindt, ontspant, troost, verzoent, herstelt, bevestigt. Aanraken is niet iets vaags, maar een gewoon fysiek proces. Na een knuffel van twintig seconden komt er een lading stofjes in de hersenen vrij. Bij mijn kinderen hanteer ik daarom de 20 seconden-regel. Ze vragen erom.” Volkerink kijkt de ruimte rond. “Ik zie jullie knikken, maar we kunnen het het beste ervaren.”
Het voelt verrassend intiem
De vier koppels draaien naar elkaar toe om eerst voorzichtig de handen van de ander af te tasten, met de ogen dicht. De structuur van de huid, de kootjes, de temperatuur. En wat doet dit met je? Het voelt gek, bekennen sommigen. Echt contact maken met zoiets eenvoudigs als de handen, voelt verrassend intiem. Gegiebel en de eerste tekenen van ontspanning. “Mijn handen mogen ook relaxen”, zegt Marjolijn Runhaar (45) uit Utrecht. Zij volgde met haar man de stellenworkshop rug- en handmassage en was daarna ‘verkocht’. Ze kocht een massagetafel en familiekit oliën. Volkerink bedacht de stellenworkshop als reactie op de vreemdgaancampagne Second love. “Ik zocht een leuke vorm waarin stellen elkaar weer fysiek ontdekken, vooral voor mannen is het fysieke belangrijk.”
“Voel bij elkaar aan wie als eerste van de twee begint met masseren.” De elfjarige Puck weet meteen dat ze haar moeder Marjolein de Kruijf (41) uit Zevenhoven wil masseren. Ze was al begonnen. Volkerink legt de techniek uit en verdeelt de oliën, een druppeltje slechts per bakje plantaardige olie. Esther Stitselaar (35) is bang Runhaar pijn te doen. Die stelt haar gerust: “Het is niet gauw te stevig”. Tijdens het masseren ontstaan gesprekken over het verlangen naar aanraken, ervaringen daarmee, kinderen die graag gemasseerd worden, een echtgenoot die te hard masseert.
Edith Voogt (45), evangelisch van huis uit, ontdekt dat ze zich schaamt voor haar handen: “Ik bijt mijn hele leven nagels, maar dit is heel ontspannen, goed die persoonlijke aandacht. Mijn handen mogen er zijn.” Bosch moest ‘even over een drempel’. “Vreemd om iemand toe te laten aan je handen. Het voelt intiem, als een knuffel.” Het lijfelijke is voor dit duo niets geks. Ze gaan ook met vriendinnen naar de sauna.
Het duo Brigitte van der Jagt (52) en Jeanette Tanis (66) voelt elkaar verrassend goed aan, ze zijn breed spiritueel georiënteerd, niet-religieus. De gereformeerd opgevoede Tanis volgde hier een cursus oliën. “Er is zo’n tekort aan aanraking geweest in mijn jeugd. Mijn moeder zei laatst nog: ‘Gelukkig zijn wij nooit zo knuffelig geweest’. Het hoorde niet. Ik ging al vroeg op zoek naar aanraking, via een massageopleiding en zelfverdediging. Dapper dat Tjitske zo zichtbaar een stap zet in het strenge protestantse milieu.”
Aan het einde is de onwennigheid verdwenen, ieders blik is zacht. De vrouwen vertrekken ontspannen met het voornemen vaker te masseren. De Kruijf helpt met opruimen. Haar zoektocht naar het lijfelijke startte pas driekwart jaar geleden. Geplaagd door onverklaarbare hoofdpijnen hoorde ze in een evangelische gebedsdienst dat ze ‘rust mocht nemen’. Ze vond Volkerink via internet, volgde online de cursus meditatie – “Ik wist niet dat dat christelijk kon zijn” – en de cursus ‘emotie in balans’.
Herinneringen
Ze onderging een aromatische massage. “De reuk bracht herinneringen boven en bracht me dichter bij God en bij mezelf.” De hoofdpijn is weg. Ze werkt hier nu twee dagen als vrijwilliger. “Ik voelde me meteen heel welkom, waardevol, alsof je thuis komt. Het was voor mij heel belangrijk dat het centrum christelijk was. Het moest van mijn geloof wel kunnen en mogen. Dit is niet zweverig, je lichaam, ziel en geest zijn één geheel. Mensen in mijn omgeving vinden het soms wat eng, neigen ernaar te zeggen dat je de pijn maar voor lief moet nemen. Ik zie dat anders, al gaat het me niet om de lichamelijke genezing. Dit proces is vooral ontdekken wie ik ben en dat ik van waarde ben.”
Christelijke wellness nog dun bezaaid
Ruim zes jaar na de oprichting van pioniersplek Christelijk Spiritueel Centrum van Tjitske Volkerink, is er voor zover bekend één vergelijkbaar centrum bijgekomen. Het Pepp Center (Personal Education Peace Power Centre) opende juni vorig jaar op De Eemlandhoeve, boerderij voor inspiratie en groei, in Bunschoten-Spakenburg. Ook voor een breed publiek, al is het uitgangspunt iets behoudender: Jezus is de verlosser en alleen bij God en Jezus is ‘echte rust’ te vinden. Oprichtster Sida Digristina-Van Diermen (39) beoogt een laagdrempelige oase buiten de kerk, als ‘een vliegdekschip waar vliegtuigen even bijtanken en onderhoud krijgen’. Pepp Center verkoopt verzorgingsproducten zoals oliën, biedt onder meer een zeer populaire relaxsessie in een massagestoel met (worship)muziek en de workshop Dance Art Expression met vlaggen. Er komt een transformatietraject gebaseerd op het boek Leef vrij van Digristina en Henrieke Koelewijn, met zeven sleutels voor een ontspannen leven, voorbij wetticisme. Cruciale sleutels voor hun gasten blijken volgens Digristina: goed genoeg mogen zijn, het strenge godsbeeld herzien en God erop vertrouwen dat Hij het beste met je voorheeft, ‘wil herstellen wie vermoeid en belast is’. Volkerink hoort ook vaak de tegenwerping: ‘Mag ik dit voor mezelf, zoveel geld en tijd aan mezelf besteden?’
Zowel Digristina en Volkerink zien langzaam meer besef onder met name christelijke vrouwen dat je een geheel bent en je zo ook moet behandelen. De acceptatie voor plekken die ziel met lichaam verbinden, groeit. Bij Volkerink reageerde een buurvrouw in 2015 nog onthutst dat er een ‘occult centrum’ naast haar kwam, nu is het stil. De urgentie ontstaat vaak door een persoonlijke zoektocht. Zelf ging Volkerink door persoonlijke omstandigheden in 2006 op zoek nadat ze na een psychologisch traject nog steeds last had van nek en schouders. “Ervaringsgerichte therapie vond ik alleen in de spirituele hoek, met Boeddhabeelden. Bij deze therapie gaat het om ervaren. Dan komt het dichtbij, gebeurt er iets, kom je verdriet tegen.” Zelf liep Volkerink tegen de overtuiging aan dat ze niet naar zichzelf maar naar God moest luisteren. “Daarmee werd ten onrechte een tegenstelling gecreëerd. Er is angst teveel op jezelf te vertrouwen. Maar luisteren naar wat in je hart leeft, ís de weg naar God. Dan gaat het leven stromen en word je meer jezelf. Mensen daar een stapje verder in helpen, daar doe ik het voor.”
In deze verhalenserie gaat journalist en religiewetenschapper Pauline Weseman op zoek naar uitingen van een nieuw christendom buiten de gebaande paden.
Lees ook:
Nieuw christendom
In eerder afleveringen uit deze serie ging het onder meer over christelijke klimaatactivisten, een woongroep geïnspireerd op franciscaanse spiritualiteit, duurzame diaconie en christelijke yoga.
