Ilyes Machkor (30) loopt hard in de natuur: ‘De hele aarde is een moskee’

Vanuit allerlei spirituele tradities proberen mensen in verbinding te komen met de natuur. Hoe doen ze dat? Ilyes Machkor is moslim en maakt contact met ‘de creatie’ tijdens het hardlopen.

Vlak voor vertrek ritst Ilyes Machkor (30) de zak van zijn hardloopbroek dicht, nadat hij er een wit doosje met airpods in heeft gestopt. Hij weet dat hij straks opgeladen terug is. Maar een klein beetje weerstand valt niet te onderdrukken.

De eerste paar kilometer zijn altijd moeilijk. Die staan in het teken van loslaten: de lange to-dolijst. Gedachten over zijn drukke baan, vrijwilligerswerk, zijn gezin met twee kleine kinderen.

Soms begint Machkor, manager duurzaamheid in het Dijklander Ziekenhuis en bestuurslid bij Groene Moslims, zijn hardlooprondje daarom met een luisterboek. Maar na die eerste moeizame kilometers zet hij alle apparaten op stil. Dan komt hij in een flow.

De wereld uit stappen

Hij focust zich dan niet alleen op de bochten van de lange dijk die op hem wachten, maar observeert alles wat hij onderweg tegenkomt: de witte reiger of aalscholvers, een visje in de sloot naast hem, het geritsel van het hoge riet. Het molentje verderop in het weiland.

Op die momenten – twee a drie keer per week, weer of geen weer – ervaart hij een diepe verwondering en dankbaarheid. Dan maakt hij contact met ‘de creatie’ van Allah in Holland, in het West-Friese polderlandschap.

Vandaag, een koude dag in het vroege voorjaar, laat hij de airpods onaangeroerd. Met betraande ogen door de felle zon en de harde wind, zet de jonge moslim zijn eerste stappen op de Walingsdijk, aan de rand van het dorpje Avenhorn.

Het gras langs de dijk is net gemaaid. De knoppen in de kale bomen dragen de belofte van de lente. Langs de waterkant liggen grote, open schelpen, vermoedelijk zijn de diertjes opgegeten door de vele watervogels. Hij zegt: “Ik stap de wereld uit als ik hier loop. Alles laat ik achter. Ineens voel ik hoe nietig ik ben in het weidse landschap. Als ik na het lopen weer thuis ben, heb ik mijn religieuze prioriteiten altijd weer op orde.”

Rentmeesterschap is niet genoeg

De natuur helpt hem in verbinding te komen met zijn geloof en vice versa. Iets wat hij als kleine jongen al van zijn vader leerde. “Mijn voorouders waren boeren op het platteland van Marokko. Voor hen was de verbinding met de natuur veel vanzelfsprekender. In Nederland woonden wij in de stad en moesten we de natuur actief opzoeken.”

“Dat deden mijn ouders heel bewust. We aten van onze biologische moestuin waarin we allemaal moesten werken. Regelmatig maakten we met een klein groepje lange wandelingen in het bos. Onderweg vertelde iemand verhalen over de islam. Zo kregen we als het ware islamitische lessen over de Profeet in de natuur. Dat is een andere manier van leren dan in een gebouw. Net zoals bidden in de natuur heel anders is dan thuis. Indringender en rustiger.”

In zijn werk zijn biodiversiteit en oplossingen voor de klimaatverandering aan de orde van de dag. Daarnaast maakt Machkor de Engelstalige New Stewards Podcast, waarin hij islamitische duurzaamheidsleiders uit verschillende landen aan het woord laat over de vraag hoe moslims een goede khalifa kunnen zijn.

“In het Nederlands zou je khalifa vertalen als rentmeester. Maar dat woord vind ik niet toereikend. De opdracht vanuit islamitisch perspectief ligt hoger. We moeten de aarde beter achterlaten dan we haar hebben aangetroffen. Ik vind dat moslims wereldwijd daar een grotere rol in mogen pakken. Want in de islam zit zoveel bijzondere kennis over de relatie met de natuur.”

Ondanks de inhoud van zijn werk moet Machkor tijd maken om de verbinding te zoeken met ‘de creatie’, alles wat Allah heeft geschapen. En hij is niet alleen. “Wat me opvalt in de gesprekken met alle groene leiders is dat iedereen de verbinding met de natuur noemt als motivatie om het klimaat beter te beschermen. De natuur is de bron. We zien de natuur nu te vaak als gebruiksvoorwerp. We moeten het gaan beschouwen als iets wat intrinsieke waarde heeft.”

De aarde is een moskee

Na het eerste stuk zet Machkor de vaart erin. De flow is aangetreden. Soms komen er tijdens het lopen religieuze verhalen en bespiegelingen in hem op. Bijvoorbeeld over de Profeet, die een metgezel zich zag wassen in een rivier en zei: ‘Gebruik niet te veel water, ook al is het er in overvloed.’ Of dat alles en iedereen rechtvaardigheid verdient. Ook de kleinste insecten.

Met die ogen kijkt hij nu om zich heen. Hij wil niets vertrappen. Geen leven verspillen. “Maar ook niet-levende objecten hebben een waarde, zoals de stenen. Dat probeer ik te ervaren als ik ernaar kijk.”

“Er wordt wel gezegd dat de moskee het huis is van Allah. Daar dien je respectvol gedrag te tonen, je netjes te kleden, schoon en bewust te zijn van de plek waar je bent. Eigenlijk is de hele aarde een moskee. Diezelfde eerbied die we tonen in het huis van Allah, moeten we tonen in de natuur die door hem gemaakt is.”

Hij loopt de brug over. Nog een paar minuten tot huis. “Weet je wat ik net weer zo sterk kon voelen?” Zijn adem gaat sneller, maar doorrennen blijft hij. “De diepe dankbaarheid dat ik hier mag lopen. Dat mijn lichaam gezond is. Dat ik weer zoveel mooie dieren heb gezien. Het is aanbidding die ik voel. En die mag nooit vanzelfsprekend worden, net zoals de natuur dat niet is.”

“Voor mij is de belangrijkste les uit de islam dat alles geschapen is met een reden. Alles heeft een waarde en een doel. We zijn te gast op Allahs aarde. Maar niet vrijblijvend.” Machkor heeft zijn prioriteiten weer op orde.

Lees ook:

Peter van Asselt (41) maakt symbolische bloemschikwerken:

‘Je komt dicht bij God door het aanraken van een tak.’