Ik kijk nu al uit naar een boek van Inez Weski

Dat kan niet waar zijn, dacht ik toen het Openbaar Ministerie afgelopen vrijdag bekendmaakte dat advocaat Inez Weski was gearresteerd. Zou Weski, die als strafpleiter ruim veertig jaar verdachten van zware misdrijven heeft bijgestaan, nu ineens de fout in zijn gegaan? Is zelfs zij met haar grote staat van dienst bezweken onder de druk die uitgaat van haar cliënt Ridouan T., die voor meerdere liquidaties terechtstaat?

Weski wordt volgens het persbericht van het OM verdacht van ‘deelname aan een criminele organisatie die zich bezighoudt met internationale drugshandel en witwassen’. Meer concreet: van het doorgeven van berichten tussen haar cliënt, die in de Extra Beveiligde Inrichting (Ebi) in Vught zit, en een criminele organisatie.

Die verdenking werd vorige zomer al geopperd door de advocaat van de neef (en ex-advocaat) van Ridouan T.: Weski zou een usb-stick de gevangenis in hebben gesmokkeld. Logistiek is dat in een EBI onmogelijk, wierp Weski tegen. Ook het OM zag toen geen aanwijzingen voor het doorgeven van informatie.

Waarom het daar nu anders over oordeelt, vermeldt het persbericht niet. Vermoedelijk heeft het te maken met het ontsleutelen van berichten die via cryptotelefoons zijn verstuurd. Stel dat Weski schuldig wordt bevonden, dan zal dat het animo om verdachten van de meest ernstige misdrijven te verdedigen geen goed doen. Velen zullen het risico om als advocaat de fout in te gaan, niet durven nemen als blijkt dat zelfs Weski niet tegen de druk bestand was.

Iedereen heeft recht op een eerlijk proces

Dat is een slechte zaak, want in een goed functionerende rechtsstaat heeft iedereen, hoe kwaadaardig ook, recht op een eerlijk proces. Die opvatting gaat terug tot het proces van Neurenberg, toen de vier zegevierende grootmachten besloten dat ook de belangrijkste nazikopstukken een eerlijk proces moesten hebben.

Dat recht op een eerlijk proces kan onder druk komen te staan als het brede publiek aan de oprechtheid van advocaten gaat twijfelen. Of als er geen advocaten meer zijn die deze kennelijk zo veeleisende taak op zich willen nemen.

Stel dat Weski niet-schuldig wordt bevonden, dan zal dat aan de andere kant het vertrouwen in de rechtsstaat en de overheid schaden. Het bevestigt dat de overheid mensen, inclusief beëdigde advocaten, weer wat minder op hun woord gelooft en steeds meer waarde hecht aan waarheden die digitale technieken voortbrengen. Ook in de toeslagenaffaire speelde dat een rol.

Inez Weski zelf waarschuwt al jaren voor de toenemende mogelijkheden die digitale technieken aan overheden bieden om het leven van burgers in kaart te brengen en te controleren. Die nieuwe vorm van overheidsbemoeienis vormt een ernstige bedreiging voor de vrijheid van burgers.

Wat nu als die bemoeienis de waarheid dient? Dan is het toch terecht dat politie en justitie alle middelen inzetten om de waarheid boven tafel te krijgen? Het problematische van die redenering is dat deze ervan uitgaat dat er één perfecte waarheid is, die als we maar lang genoeg zoeken, gevonden kan worden.

Maar die perfecte waarheid bestaat niet. Het recht erkent dat en zorgt daarom dat we in de jacht op waarheid maat houden, zowel in de middelen om tot waarheid te komen als in de duur van de zoektocht.

Wat de uitkomst van de arrestatie ook mag zijn, ik kijk nu al uit naar een boek waarin Weski haar visie op de waarheid, vrijheid en rechtsstaat na de vele gedane zaken aan het papier toevertrouwt.