Trouw volgt al een paar jaar de transformatie van de gelovige transgender Matthea Benders van man tot vrouw. Zij is in afwachting van de finale geslachtsveranderende operatie en blikt ze terug op een roerige tijd.
Begin dit jaar. Een week na de Nashville-verklaring klinkt Matthea Benders verbijsterd aan de telefoon: “Je bent de eerste die me belt deze week. Blijkbaar is het geoorloofd om de kranten over ons vol te schrijven en in praatprogramma’s over ons uit te wijden, maar waarom hoor ik niets van de mensen om mij heen?”
Ze is niet de enige die niets van familie of vrienden heeft gehoord. Op sociale media buitelt iedereen over elkaar heen, maar in de huiskamers van transgenders zelf blijft het stil, hoort ze ook van anderen. “Hebben mensen wel door wat voor impact dit op je heeft? Gelukkig ontving ik op social media wel een lieve reactie van een vriendin uit mijn kerkelijke gemeente, maar ik kan die Kees van der Staaij (de SGP-leider, een van de ondertekenaars van de Nashville-verklaring, red.) even niet meer zien! Hij heeft geen flauw idee wat dit met mij als mens doet.”
Zelfspot
Een paar maanden later blikt ze terug op wat er gebeurde na het verschijnen van de Nashville-verklaring: “Het was verwarrend en eenzaam. Een roller-coaster. Het deed mijn geloof op zijn grondvesten schudden. Iedere vorm van nuance en genade ontbrak, aan beide kanten van het spectrum. Want nee, ik ben het absoluut niet eens met die oorspronkelijke Nashville-verklaring, maar bij de tegenreactie uit de lhbti-gemeenschap voelde ik me ook niet thuis. Er moest aangifte worden gedaan, er zou gediscrimineerd worden – een en al overgevoeligheid.
“Ik mis de zelfspot in de lhbti-gemeenschap. Is het ook mogelijk om de zaken een beetje van een afstand te bekijken? Het komt ook door de fase waarin ik zit”, geeft ze toe. “Mijn identiteit is niet dat ik transgender ben. Ik ben gewoon een vrouw en ik geloof dat God mij liefheeft. Daar kan de wereld moeite mee hebben, maar dit is het voor mij. Wat meneer Van der Staaij waarschijnlijk niet weet, is dat mijn relatie met God juist gegroeid is vanaf het moment dat ik daar eerlijk over ben geworden. En dat ik ervoor opensta om te praten over dilemma’s als wel of niet trouwen en hoe je daar als christen mee omgaat; ik snap als gelovige heus wel dat daar spannende punten zitten. Waarom kunnen we niet als mensen samen om tafel zitten?”
Dubbelleven
Terug naar drie jaar geleden. Eind mei 2016 gooide Benders al haar mannenkleding in de kliko en liet ze haar geslacht veranderen in het geboorteregister. Geen makkelijke, maar wel een noodzakelijke beslissing, zegt ze nu. Na jaren vechten tegen wat ze voelde – ze stond meerdere malen met een mes in de keuken om ‘dat ding aan haar lijf’ eraf te halen – vele therapiesessies met haar toenmalige vrouw, gesprekken in de kerk en een paar depressies later bleek het dubbelleven niet vol te houden.
“Dat stak me enorm begin dit jaar: alsof je als transgender niet al een heel proces gehad hebt, alsof je een man bent die eens per week een rokje draagt in plaats van iemand met een wezenlijke identiteitscrisis. Let wel: ik heb steeds gebeden of ik spontaan mocht veranderen in een vrouw, of een goede man kon worden. Maar dat gebeurde beide helaas niet. Ik heb een stap op het water moeten zetten. “
“Er zijn mensen die denken dat ik naar de hel ga.” Ze roert met haar gelakte nagels in haar koffie. “Dat is de God waarmee ik ook opgegroeid ben: een boeman die je wil straffen. Maar sinds ik mezelf mag zijn van mezelf, ontdek ik een andere God, vol liefde en genade. Dat klinkt misschien wat zweverig, maar dat is toch echt hoe ik het ervaar. Door de geslachtsveranderende medicijnen die ik slik, zit ik opeen vol emoties en stemmingswisselingen. Maar de onderlaag die ik ontvangen heb is vrede. Of ik gelukkig ben? Ik ben altijd ongelukkig geweest, dus ik ben nu in ieder geval gelukkiger – zelfs met hormonen! Ik ben niet van het type dat denkt dat al mijn problemen zijn opgelost na de operatie die nu nog moet volgen. Afgelopen jaren waren pittig zat. Ik moest verhuizen, opnieuw op zoek naar een baan en een andere relatie met mijn kinderen opbouwen. Plus wat dacht je van al die hormonen: vrouw zijn is niet niks.”
Daar ben ik eerlijk ik: ik heb ook fouten gemaakt. Maar wonderlijk genoeg heb ik met alle drie nog contact. Wat mij gelukkig maakt, is dat ik voor mezelf niet langer hoef te bewijzen dat ik vrouw ben. Dat exhibitionistische is aan mij niet besteed. Het hoeft niet het perfecte plaatje te zijn; imperfectie is ook goed. Het is een enorme uitdaging die relatie met jezelf op te bouwen, dus daar hoeft niet direct een relatie bij. Dat komt misschien nog wel, maar nu niet.”
Twee weken na Nashville kwam er in haar kerk een vrouw op haar af met open armen: ‘Zo, ik ga jou nu eerst even een knuffel geven, je hoort er helemaal bij’. Het raakt Benders nog steeds. “Zo werkt het. Je wilt bij jezelf horen en thuis kunnen komen bij anderen. Als we daar het gesprek nou eens over konden voeren.”
Geen hokje meer
Ergens in de komende maanden gebeurt het: de operatie. Op haar werk bij een verzekeringsmaatschappij weten haar collega’s er al van. “Bij mijn sollicitatie heb ik de boel open op tafel gelegd en dat werd erg gewaardeerd. Het leukste compliment dat ik daar kreeg was van iemand die niets van mij wist en zei mij zo’n leuke open vrouw te vinden. Zulke reacties zijn de lichtpuntjes in mijn jaar.
“Sommige mensen buiten mijn werk hoorden na Nashville pas voor het eerst van mijn situatie. Iemand zei dat hij niet langer onbevangen kon zijn tegenover mij, anderen wisten niet wat ze ermee moesten. Door dat tegen mij te zeggen, legden ze het weer bij mij neer. Waarom projecteren mensen hun onbehagen op een ander en gaan ze er niet zelf mee aan de slag?
“Mijn boodschap is: wat zou je ermee moeten en hoe zou jij met mij willen omgaan? Zoek zelf het antwoord op je vragen. Zelf vind ik het prettig als mensen geïnteresseerd zijn in mij als vrouw. Ik ben niet interessant omdat ik een transgender in proces ben, maar omdat ik Matthea ben! Ik verlang ernaar niet langer teruggestopt te worden in dat hokje. Wanneer je voelt dat je als transgender zelf nog in zo’n hokje zit: blijf daar niet zitten huilen! Geef de samenleving niet langer de schuld van jouw problemen en laat je niet in de luren leggen door zo’n Nashville-verklaring. Hef je hoofd op en zet een stap.
“Ik schaam me niet langer en ik sta open voor een gesprek. Kees van der Staaij is uitgenodigd aan mijn tafel. Jarenlang heb ik geleefd zoals anderen het wilden en nu sta ik niet langer aan de zijlijn.” Schaterend: “En dat zonder testosteron!”
Lees ook:
Hoe Matthijs Matthea wordt
Trouw volgt het transitieproces van Matthea Benders. Drie jaar geleden vertelde ze hoe ze al haar hele leven worstelde met haar identiteit. Ze was getrouwd met een vrouw met wie ze drie kinderen kreeg. Dat huwelijk is voorbij, met haar kinderen heeft ze nog steeds contact.
