Ik ben benieuwd hoe zo’n bekeringsspecialist te werk gaat

Het zou voor mij gemakkelijk moeten zijn. Ik kreeg van huis uit religieus besef mee, en heel veel later, na mijn vijftigste ben ik mezelf weer christen en katholiek gaan noemen. Die tweede geloofswending verliep heel ‘bewust’, zoals dat heet, maar toch zou ik, middelbaar en al, niet het omslagpunt kunnen aangeven wanneer mijn agnosticisme veranderde in een poging tot geloof. Ik zeg het zo, omdat ik ook al niet weet of ik echt, authentiek gelovig ben, dubbel en dwars gebakken.

Volgens mij weet niemand dat. Ja God, waarvan de katholieke priester elke zondag weer zegt dat Die ook het geloof kent dat in de harten van mensen leeft, ook als ze zich niet als gelovigen afficheren.

Lange inleiding om te komen tot praktische zaken. De afgelopen maand twee verhalen in deze krant over de Iraanse vluchtelinge Sahar Hossini (29), die nu hoopt sneller tot Nederlandse genaturaliseerd te worden. In Iran loopt zij gevaar, want zij noemt zich sinds 2012 christen en gaat vanaf die tijd naar een Nederlands- protestantse kerk. Maar de IND, de Immigratie en Naturalisatiedienst was niet zeker van dat bekeringsmoment: de dienst wil wel aannemen dat Hossini christen is geworden, maar meent dat die bekering veel later heeft plaatsgevonden, in 2020. Onlangs oordeelde de rechtbank in Amsterdam dat Sahar Hossini vanaf 2018 officieel als christen kan worden aangemerkt. Dat scheelt weer een aantal jaren op weg naar de naturalisatie.

Uiterlijkheden zou ik noemen, en daarna begint het stotteren

Honderden vluchtelingen vragen ieder jaar om redenen van hun geloof of hun geloofswending asiel aan in Nederland. Er bestaan, weet ik ondertussen speciale ‘bekeringspecialisten’ die de geloofwaardigheid van zo’n religieuze (over)gang moeten beoordelen. Ik benijd ze niet. Je hoeft geen cynicus te zijn om te bedenken dat er ook asielaanvragers zijn die vooral christelijk worden om eerder in aanmerking te komen voor een verblijfsvergunning. De vraag is dan: hoe authentiek is hun geloof?

Als iemand naar mijn geloof zou vragen, zou ik zeggen: “Ik ga naar de kerk, mensen kennen me daar en zien me bidden of knielen”. Uiterlijkheden zou ik noemen, en daarna begint het stotteren. Want wanneer ‘kwam ik tot geloof’, om de protestantse zinsnede te gebruiken. Mijn eerste kerkgang in 2016? Daarvoor al, toen ik mijzelf en later ook vrienden pijnigde en soms verveelde met geloofsvragen? Ik kan geen dag x noemen of zelfs maar de maand of het jaar. Bij mij nam die religieuze wending zijn tijd, het ging in slow motion. Tamelijk plotseling wordt dan het innerlijk veruiterlijkt in kerkgang en gebed. Trouwens: wat is het verschil tussen een stil gebed en een hartstochtelijke monologue intérieur? Dat verschil bestaat, maar moest ik het aan een specialist uitleggen, het zou weer hakkelen worden.

Geloven op zijn woord

Uiteindelijk moet je iemand geloven op zijn woord, dat van haar of hen. Maar dat is voor de IND ondoenlijk, want dan moet elke goede spreker toegelaten worden; uiteindelijk zelfs de persoon die er verder het zwijgen toe doet, maar wel het geloof beaamt.

Religieus recherchewerk is mogelijk, maar wat weet je als iemand een paar keer in een kerk is gesignaleerd? Wat meet je als de asielzoeker vaste geloofsformules opdreunt?

Ik ben benieuwd hoe zo’n bekeringsspecialist te werk gaat.

Als de echtheid van een geloof kan worden vastgesteld, door een deskundige nog wel, ben ik benieuwd of de meeste gelovigen niet ogenblikkelijk zullen verbleken, ikzelf incluis.