Hoe zingen Floortje Thieleman hielp na de dood van haar zoontje

“Ik ben moe”, zei Ilse, vrijwel direct bij binnenkomst, nog voor we goed en wel begonnen waren. Ze vertelde dat stembevrijding haar door een vriendin was aangeraden. “Vind je het spannend?”, vroeg ik. “Best wel. Ik heb eigenlijk geen idee wat me te wachten staat.”

Over grenzen heengaan

Ilse vertelde dat ze zichzelf, haar mening en haar verlangens makkelijk klein maakt. “Ik ben geneigd om meer bezig te zijn met het anderen naar hun zin maken dan dat ik het zelf naar mijn zin heb. Ik heb ook nogal snel het idee dat ik lastig of gek doe en houd me dus maar in. Daardoor ga ik snel over mijn grenzen heen.”

Ze vertelde ook dat ze hoge eisen aan zichzelf stelt. “Ik wil wat meer lef hebben om mijzelf te uiten, om nee te zeggen, te zeggen wat ik wil.”

Ilse wilde tijdens de sessie laten horen wat ze op andere plaatsen niet durft. Dat kan bij stembevrijding.

Vier jaar geleden verloor ik mijn zoon. Sem overleed tijdens de geboorte, wat we vooraf wisten. Mijn zoon bleek in mij wel te kunnen leven, maar door een hersenafwijking zou Sem na de geboorte sterven. Uiteindelijk koos ik ervoor de zwangerschap niet uit te dragen.

In alle naaktheid

Toen ik het slechte nieuws kreeg, zat ik volop in de opleiding tot stembevrijder. Stembevrijding is een techniek waarbij je jezelf uit door te zingen. Zonder tekst, zonder woorden, gewoon zingen. Het werkt ontladend, je laat jezelf zien in alle naaktheid.

Een dag voor ik zou gaan bevallen van Sem, was ik op een studieweekend van mijn opleiding, ik stond aan het begin van het tweede jaar. De andere cursisten waren op de hoogte van wat me te wachten stond. Tranen konden vrij stromen. Kwaadheid kon naar buiten. Maar ook vreugde om zo veel liefde achter de pijn. Ik kon emotie na emotie uiten, zonder een verhaal te hoeven vertellen, zonder me te hoeven verantwoorden, zonder op reactie te wachten. Toen ik uitgezongen was, werd ik door vijfentwintig mensen, die om me heen stonden, vol liefde toegezongen. Wat een cadeau!

De bevalling van Sem was een trieste gebeurtenis. En tegelijkertijd een van de mooiste dingen die ik heb meegemaakt. Door zo veel pijn te ervaren, voelde ik hoe groot liefde kan zijn. Mijn vriend en ik werden ouders, we huilden en glunderden.

Meerwaarde

Ik heb veel voor ons kind, voor zijn lijkje, gezongen. Het was pijnlijk om mee te maken, ik zou het nooit gekozen hebben en nooit meer willen meemaken, maar ik ben wel blij dat het gebeurd is. Het heeft een meerwaarde gebracht in mijn leven; zonder deze gebeurtenis zou ik niet zijn geworden wie ik nu ben.

Je hoort weleens: ‘Alleen muziek kan over de dood praten’. Dat herken ik: toen ik Sem verloor, kon ik door te zingen mijn verdriet goed uiten, mijn liefde voor hem, de gevoelens over waar ik na zijn dood tegenaan liep.

Na een tijd verdwenen die gevoelens wat meer naar de achtergrond en werd de dood van Sem een verhaal: dit en dat is er gebeurd, zo en zo voelde het. Het onhoudbare verdriet werd minder, ik liet mezelf minder zien. Maar telkens wanneer ik voor iemands neus sta, mijn ademhaling voel en zing wat er komt, dan gaan alle verhalen of redenen die ik kan bedenken, weer naar de achtergrond, kan ik puur het gevoel voelen en tonen. Dan kan ik er helemaal zijn.

Solo zingen

Elke sessie gaat weer anders. Ilse kwam na de kennismaking en enkele lichaamsoefeningen voor me staan en zong haar naam. Daarna zong ik haar haar naam toe. Hoe dat voelde, mocht ze gewoon waarnemen. Na enkele oefeningen zong ze een solo. Spannend, maar bevrijdend.

Na elke bijeenkomst voelde Ilse zich wat vrijer worden, opgelucht, ontspannen. Ze laat zich ook steeds makkelijker horen en is zachter voor zichzelf. Ze leerde om haar gevoel waar te nemen en het te uiten: vreugde, verdriet, onzekerheid of heel wat anders. Het gevoel hoeft niet opgelost te worden, maar wil er wel uit. Ze stelt zich kwetsbaarder op, wat spannend is. Maar ze heeft nu wel aandacht voor zichzelf en wordt gehoord.

Stembevrijding werkt zo bevrijdend omdat er geen verhaal naar boven hoeft te komen. Je kunt meteen naar het ongemak gaan, komt direct tot de kern.

Maak geluid en luister

Als je jouw verhaal vertelt, dreig je al snel in herhaling te vallen: toen gebeurde er daarom dit, toen dat. Zo wordt een stippellijn vol onzekerheden bij een volgende keer dat je je verhaal vertelt een doorgetrokken lijn, en ten slotte een vette, vaststaande lijn. Stembevrijding werkt anders: je weet niet wat er komt; je gaat geen liedje zingen, geen melodie maken; je maakt geluid en luistert wat er komt.

Zingen heeft me zó geholpen – helpt me nog steeds – bij het verwerken van Sems dood. Mijn ervaring werkt door in mijn werk als stembevrijder, maar het is niet zo dat ik er doelbewust gebruik van maak. Het werkt door in wie ik ben.

Laatst vroeg ik Ilse te bewegen. Ze ging huppelen, als een kind. Dat vind ik passend. Prachtig vind ik het, als ik mijn jongste zoon van anderhalf z’n hoofdje zie meebewegen met z’n enthousiasme. Een kind laat zich horen, toont zichzelf gewoon. Bij stembevrijding gaat het lichaam mee in wat er uit wil. Het is een vorm van lijfelijke zingeving.

Heeft u ook een zingevingsverhaal te vertellen? Mail naar: zingeving@trouw.nl

Lees ook:

Alle afleveringen uit de zingevingsreeks

Elke twee weken vertelt een Trouw-lezer zijn of haar zingevingsverhaal. Klik hier om de eerdere afleveringen uit de reeks te lezen.

Zin in het alledaagse

In de verhalenserie ‘Zin in het alledaagse’ vertellen Trouw-lezers welk verhaal hun leven zin geeft. Eerdere afleveringen zijn hier terug te lezen. Daar staat ook de podcast die bij de reeks verschijnt. In elke aflevering van die podcast gaat Peter Henk Steenhuis met een Trouw-lezer in gesprek over zingeving.