Het water hoeft maar een meter te stijgen en mijn huis staat onder

Woensdag zijn de waterschapsverkiezingen. Laat ik maar toegeven dat ik daar tot nu toe nooit veel aandacht aan schonk. In het stemhokje was het een ‘O ja, dat moet ook nog’- moment. Meestal koos ik een kandidaat van dezelfde partij als die ik op het andere formulier had ingevuld. Waar deze voor stond, wist ik niet.

Nu de Eerste Kamer burgers meer zeggenschap over de waterschappen heeft gegeven, voel ik plots de plicht me er serieus in te verdiepen. Maar water is door de klimaatverandering ook een steeds groter probleem aan het worden. Periodes van grote droogte worden afgewisseld met periodes van veel regen. De grond droogt uit, waardoor het teveel aan water niet kan worden opgenomen. Overstromingen, zoals die in Limburg, zullen vaker voorkomen.

Sinds ik aan het water woon, ervaar ik de macht van het water. Het hoeft maar een meter te stijgen en mijn huis staat onder. Maar met die ene meter ben ik veel te optimistisch, blijkt als ik mijn postcode invul op de website Overstroomik.nl. Rijkswaterstaat en andere organisaties laten op die site zien wat de gevolgen zijn als de dijken, duinen of sluizen het begeven. Er ontstaan grote overstromingen. Bij mij staat het water dan meer dan vier meter hoog.

Angst voor de dood

Hoe overleef je dat? In een hoger gelegen woning. Of boven in een flat aan de overkant. Dan lees ik waar je verder nog allemaal aan dood kunt gaan: onderkoeling, gebrek aan water, gebrek aan voedsel, kortsluiting. Beter is dus om zo snel mogelijk naar elders te gaan. Maar kan dat nog bij zo’n hoge waterstand?

De angst die klimaatverandering oproept, verschilt niet wezenlijk van de angst voor de dood. Je voorbereiden op een dood door overstroming, bosbranden of oververhitting is net zo moeilijk als je voorbereiden op de dood door ziekten of ouderdomskwalen.

Je kunt op dat laatste op twee manieren reageren: je steekt je kop in het zand en probeert tot de laatste snik alles uit het leven te halen. Of je onderkent de eindigheid van het eigen bestaan en bedenkt hoe daar zo goed mogelijk mee om te gaan.

Boeren tegenover natuurorganisaties

Met het waterbeheer is dat net zo. De boerenorganisaties die zich verzetten tegen de verhoging van de grondwaterstand, kiezen voor de eerste manier. Het kortetermijnbelang van kunnen blijven boeren wint het van het langetermijnbelang om overstromingen en extreme droogte tegen te gaan. Natuurorganisaties kiezen voor de laatste manier: het kan zijn dat we de klimaatverandering niet overleven, maar laten we vooral alles op alles zetten om te voorkomen dat het zover komt. Die twee belangen staan nu met hun geborgde zetels, twee voor de boeren en twee voor natuurorganisaties, in de waterschappen tegenover elkaar.

Er wordt vaak gezegd dat de waterschappen aan de basis van het Nederlandse poldermodel staan. In werkelijkheid ligt dat genuanceerder, en waren het toch vooral de bevoorrechten die hun stem wisten door te drukken. Dat neemt niet weg dat in de strijd tegen het water het pragmatisme het tot nu toe meestal wint van het dogmatisme. Niemand wil immers met zijn voeten in het water staan.

De democratisering van de waterschappen, waarbij we als burgers nu meer zeggenschap krijgen over wie er in de waterschappen zitten, is daarom extra reden om niet alleen te stemmen, maar vooral om dat met aandacht te doen. Op naar de woensdag!