Filosofe Marli Huijer: ‘Open de cafés: ophokken schaadt de sociale cohesie’

“Doe de cafés of restaurants weer open, ten minste overdag”, bepleit de Rotterdamse hoogleraar publieksfilosofie en voormalig Denker des Vaderlands Marli Huijer. Nu de winterdagen korten, groeit de behoefte aan nabijheid, zegt ze. En is ze nog kritischer over de strenge lockdownmaatregelen dan ze al was.

Het openstellen van cafés “heeft economisch, maar ook sociaal grote voordelen – we hebben nu geen ontmoetingsruimtes meer over, psychologen komen om in het werk, de cultuursector ligt stil. Op den duur schaadt het ophokken de sociale cohesie.”

De oud-Denker des Vaderlands fileert de drukte in de winkels. “De overheid laat wel een Black Friday toe – leef je consumentistische verlangen maar uit. Maar geef niet toe aan je verlangen naar ontmoeting. Dan denk ik cynisch: de overheid wil niet dat we bij elkaar komen om te bespreken dat we sommige maatregelen niet accepteren. Op tv zegt een bankbestuursvoorzitter na een ontslagronde onbewogen: als je in de bancaire sector werkt, weet je dat je je baan kunt kwijtraken. Iedereen moet dat dan alleen verwerken. Maar zo zet hij de kracht van protest, als van de vakbonden, buitenspel.” Ook de creatieve spankracht neemt af. “We zitten allemaal in een eigen cel en kunnen dus geen ingenieuze alternatieven voor ontslag bedenken.”

Nieuwe virussen

Deze pandemietijd zal nog wel even duren, vreest Huijer. “Dat virus verdwijnt niet, dat is een illusie. Mijn gevoel zegt: volhouden tot de lente, dan is er een vaccin en zijn we er vanaf. Maar mijn rationele ik zegt: hou er ook rekening mee dat het hele vaccincircus bij ernstige bijwerkingen terug bij af is.” Dus moeten we ons afvragen hoe we deze tijd doorkomen én ons prepareren op nieuwe virussen, zegt Huijer, die voorheen ook arts was.

“Parlementariërs vertegenwoordigen mij, maar ze hebben nooit hun beleid bij een pandemie voorgelegd. Terwijl ze wel op nog nooit eerder vertoonde schaal de samenleving stilleggen.” Huijer pleit niet voor een tussentijdse verkiezing, maar wel voor een ‘maatschappijbreed debat’, door het hele land. “Geen uitwisseling van meningen, maar een goed geïnformeerd gesprek over wat voor ons samen ‘het goede leven’ is en hoe je al die factoren weegt. Waar de pijn zit. Hoe je de belangen van iedereen goed behartigt. Zo krijg je een doordachte opvatting.”

Sociaal Overdraagbare Aandoening

Huijer maakt zich veel zorgen om jongeren. “Studenten zijn nog depressiever dan ze al waren – dat loopt van een kwart op naar een derde. Adolescenten worden beknot in hun ontwikkeling, dat kan levenslang gevolgen hebben.”

Juist in de donkere dagen ga je je makkelijke eenzaam of treurig voelen, zegt Huijer. “Bij feestdagen hoort dus dat je elkaar vasthoudt en knuffelt. De overheid heeft er bij de aidsepidemie over nagedacht hoe je anderen aan kunt raken zonder besmet te raken: met een condoom vrijen. Nu zitten we met een Sociaal Overdraagbare Aandoening en moeten we op zoek naar nieuwe manieren om elkaar zonder gevaar aan te raken. Met mijn kinderen doe ik dat zo”, en ze strekt haar armen uit, met afgewend hoofd. “Maar voor mij past dat niet bij een goed leven. Dat hou ik niet lang meer uit.”

Lees ook:

Hoe maak je in deze tijd waarin de corona-epidemie alles lijkt te beheersen de juiste keuzes?

Zijn wij als geïndividualiseerde westerlingen nog wel in staat om offers te brengen voor het collectief? Marli Huijer beantwoordde deze vragen aan de vooravond van de eerste lockdown.