De zin van Roel van Duijn: De eerste klap is een daalder waard

Na het einde van zijn Kabouterbeweging dacht activist, politicus, bioboer en oprichter van Provo Roel van Duijn (1943) dat het activisme in Nederland geen toekomst meer had. Maar de huidige klimaatactivisten doen hem goed. ‘Het provotariaat was niet dood, het had in coma gelegen.’

“De biografie die afgelopen week van me is verschenen, is een realistisch portret. De titel, Een ziener in Nederland, suggereert dat ik paranormaal begaafd ben. Dat is onzin. Ik heb wel dingen voorzien. Dat de natuur achteruit gaat en de ijskappen smelten. Dat we de democratie moeten opschudden en minder consumeren. Hadden ze daar maar naar geluisterd, dat had een paar crises gescheeld.

Mijn biograaf Marc Wildemeersch vat mijn leven in paradoxen samen. Zoals: ‘Roel was tegen drugs, maar had veel vrouwen’. Had ik nooit zo gezien, maar het klopt want beide draaien om genot. Maar bij vrouwen gaat het mij vooral om liefde.

Nog een paradox: wel invloedrijk, geen grote villa. Tja, de kern van mijn filosofie is ook dat je bescheiden dient te leven, naar de draagkracht van de aarde. Dat is ook beter voor je innerlijke groei, dan staan een villa en status maar in de weg.

Derde paradox: ‘Roel heeft zijn school niet afgemaakt maar is breed ontwikkeld.’ Ik ben van het Haags Montessorilyceum getrapt, om mijn protest tegen de atoombom. Laatst heb ik er een lezing gegeven. Vooraf sprak de rectrix me toe: het was een bijzondere prestatie, zei ze, om van het Montessori geschopt te worden, maar je hebt je maatschappelijk verdienstelijk gemaakt. Ze had besloten me alsnog mijn diploma toe te kennen. Dat voelde als rehabilitatie. De leerlingenvertegenwoordiger wenste me daarna veel succes met mijn carrière.

Arrestatie om liefdeskrenten

Die duurt al even! In 1965 was ik een van de oprichters van Provo, later deden we mee aan happenings op straat. De burgemeester vond ons schorriemorrie en verbood de happenings. Toen zijn we maar krenten uit gaan delen. ‘Krent’ is een verbastering van ‘Korinthe’, het Bijbelboek waarin de apostel Paulus een loflied op de liefde zingt. Werden we met die liefdeskrenten wéér gearresteerd!

Voor de grote veranderingen, de revolutie, had ik mijn hoop gevestigd op het provotariaat, want het proletariaat wilde een tv en een solex, consumptie dus. Maar wat hebben wíj eigenlijk teweeggebracht? Organisatorisch was Provo een rommeltje en we hebben maar twee jaar bestaan. Toen dat ter ziele ging, net als de Kabouterbeweging (1969-1974), dacht ik dat ik zelf stierf. Dat heb ik lang zo gevoeld, Provo en ik waren dood.

Tot eind van de jaren tachtig de milieubeweging opkwam. Pas toen zag ik wat we hadden losgemaakt. Het provotariaat was niet dood, het had in coma gelegen. Onze boodschap – meer aandacht voor de natuur – is aangekomen. Onze eerste klap was een daalder waard.

Van Provo naar Navo

Extinction Rebellion en de klimaatklevers zijn nu de echte provo’s. En dat is in 1965 begonnen met tien jongens en meisjes, een stencilmachine en een doosje krenten. Wat me goed doet is dat er nu erkenning is voor wat we toen hebben gedaan. Scholieren schrijven er werkstukken over. Zelfs De Telegraaf, de krant die fout was in de oorlog en die ik altijd had gemeden, heeft me laatst gevraagd een stuk voor ze te schrijven. Destijds vonden ze daar dat wij, provo’s, thuishoorden in een concentratiekamp op Terschelling.

Zelf ben ik ook niet meer de Roel van toen. Binnen Provo en de Kabouterbeweging en later de PPR was ik antimilitarist, een realistische idealist. Nu ben ik een idealistische realist, die in de Oekraïnecrisis de militaire inzet van het Westen steunt. Het gevaar van dictators als Poetin kan alleen weerstaan worden met tegengeweld. Ik ben, en dat ik vind ik naar, opgeschoven van krent naar kogel. Van Provo naar Navo.

Oekraïne hoort zo snel mogelijk de beste wapens te krijgen die er zijn, zodat ze meteen een klap kunnen uitdelen aan de Russische bezetter. Dat verdraagt geen uitstel. Want de eerste klap is een daalder waard.”

Meer en minder bekende Nederlanders vertellen over hun persoonlijke leefregel of inspirerende zin in de rubriek ‘De zin van’.

Lees ook:

Hij was 's lands eerste klimaatdrammer: Provo en Kaboutervoorman Roel van Duijn.

Voor de Partij voor de Dieren had hij veel sympathie - ‘ik weet hoe moeilijk het is zo’n partij over de drempel te sjorren’ - maar hij sloot zich er niet bij aan.