Dé vraag bij het pausbezoek aan Burma: Gebruikt hij het R-woord?
Tijdens zijn verblijf in Burma zal het uiterste worden gevergd van de diplomatieke vaardigheden van de paus.
Ook op zijn 21ste buitenlandse reis maakt paus Franciscus zich het niet gemakkelijk. Hij had kunnen kiezen voor zijn vaderland Argentinië of voor Duitsland, veilige landen zonder grote conflicten. Toch kiest hij - niet voor het eerst - een regio uit waar het juist onrustig is. Hij is vandaag aangekomen in Burma om een paar dagen later door te reizen naar Bangladesh. In dit laatste land zitten zo'n 600.000 mensen van de islamitische Rohingya-minderheid uit Burma in vluchtelingenkampen.
De Rohingya zijn door het Burmese leger uit hun land verdreven. Dit zorgde de afgelopen maanden voor een grote crisis. Westerse landen verweten de Burmese regeringsleider en Nobelprijswinnaar Aung San Suu Kyi niets te doen voor de vluchtelingen uit haar land. Eerder deze week maakte de president afspraken met Bangladesh om de vluchtelingen te laten terugkeren. Het akkoord is nog met veel onzekerheden omgeven.
Niet zoveel aan de hand
Als je naar het programma van de pausreis kijkt, lijkt er niet zoveel aan de hand. In beide landen heeft Franciscus een ontmoeting met politici en het corps diplomatiek. In beide landen ontmoet hij de lokale bisschoppen en zowel in Yangon als in Dhaka, de hoofdstad van Bangladesh, staan missen gepland waar veel mensen verwacht worden. Maar de crisis rond de Rohingya hangt als een schaduw over deze reis. De grote vraag is wat paus Franciscus gaat doen om bij te dragen aan een oplossing van het conflict. En hoe wendt hij zijn charisma aan?
Volgens zijn gastheer in Burma, kardinaal Charles Maung Bo, lukt dat het beste als de paus tijdens zijn bezoek de omstreden term 'Rohingya' niet gebruikt. Als het aan Bo ligt gaat dat ook niet gebeuren. Aan de Amerikaanse nieuwssite Crux vertelde de kardinaal dat als Franciscus het woord Rohingya toch in de mond neemt, de moslim-minderheid in het overwegend boeddhistische land nog meer gevaar loopt dan ze al doet. Hij zag paus Franciscus afgelopen zaterdag in Rome om de laatste details rond het bezoek aan Burma door te nemen.
Niet exclusief
De kardinaal stelt dat de term Rohingya, die in het Bengaals 'inwoner van de staat Rakhine' betekent en verwijst naar de regio in het westen van Burma, niet exclusief toebehoort aan deze moslimgemeenschap. Die claimt deze naam ten onrechte, meent hij. 'Moslims uit Rakhine', zou volgens hem beter zijn. De geestelijke volgt daarmee de lijn van de Burmese regering, die de term Rohingya eveneens afwijst.
Een maand geleden wees Franciscus tijdens zijn dagelijkse mis in het Vaticaanse gastenverblijf Santa Marta op het 'verschrikkelijke lot van de 200.000 Rohingya-kinderen' in de kampen. Hij gebruikte toen dus gewoon het betwiste woord. De woordvoerder van het Vaticaan wilde deze week niet zeggen of de paus het advies van kardinaal Bo opvolgt om daar tijdens zijn komende reis van af te zien. Maar vast staat wel dat de paus op een wankel diplomatiek koord wandelt.
Het is in dat verband dan ook opmerkelijk dat het programma van de paus op het laatste moment nog is aangepast. Er is een extra ontmoeting ingelast met andere religieuze leiders en ook zal Franciscus, op advies van kardinaal Bo, een ontmoeting hebben met de machtige legerleider Min Aung Hlaing. Inderdaad: de drijvende kracht achter het verjagen van honderdduizenden Rohingya-moslims uit Burma.
Lees ook:
- Dit is de échte baas in Burma
- In Birma is het leger nog steeds heel machtig, dus moet Suu Kyi op eieren lopen
