De pandemie heeft de binding tussen kerk en katholiek weinig goed gedaan

De katholieke kerk in Nederland krijgt een klap van corona. Ongeveer een kwart van de katholieken denkt minder vaak of niet meer naar de kerk te gaan als iedereen na de pandemie weer welkom is bij de mis.

Dit gegeven komt uit een onderzoek van onderzoeksbureau I&O Research in opdracht van Trouw. De verwachte daling van het aantal kerkgangers komt bovenop de krimp die de katholieke kerk in Nederland al jarenlang meemaakt. Voor corona kwamen er nog maar zo’n 153.000 per zondag.

Afhaken

Hoeveel kerkbezoekers overblijven kan op basis van dit onderzoek niet precies worden berekend, zegt onderzoeker Charlotte van Miltenburg van I&O Research. Vier procent geeft aan definitief af te haken, dat zijn er omgerekend zo’n zesduizend. Dit waren al geen trouwe kerkgangers; de meesten kwamen niet meer dan eens per jaar. Acht procent denkt ‘veel minder vaak’ te komen, 16 procent heeft ‘minder vaak’ ingevuld. Onder hen zijn relatief veel jonge mensen.

“Ik denk dat de kerk met deze cijfers wel rekening moet houden”, zegt Van Miltenburg. “Je kan het ook positief zien: nu dit bekend is, kan de kerk erop inspelen. Hoe kunnen ze er nu al voor zorgen dat de mensen na corona toch terugkomen, of moeten ze meer inzetten op online?”

Fysieke missen

Het onderzoek is gedaan onder ruim duizend voormalig katholieken en een kleine 900 ‘actief katholieken’, mensen die zichzelf als katholiek beschouwen. Onder die laatste groep zijn de online-vieringen die ter vervanging van de fysieke missen worden uitgezonden, nu niet erg populair. De helft kijkt er nooit naar, acht procent doet dat elke week, de rest zit er tussenin. Dat is minder dan het kerkbezoek in niet-coronatijden: vijftien procent van de actieve katholieken gaat nooit, maar ook vijftien procent gaat elke week.

De deelnemers aan het onderzoek is ook gevraagd naar de mate waarin ze zich verbonden voelen met een kerkelijke instantie en met een aantal andere organisaties waar ze lid van zijn, zoals de sportclub en de ANWB.

Helft weet de naam van de bisschop niet

Van de kerkelijke organisaties scoort de eigen parochie het best, de verbinding daarmee krijgt gemiddeld het rapportcijfer 6.2. Met de paus is er net ietsje meer affiniteit dan met de eigen priester. Met de bisschop van het eigen bisdom voelen de gelovigen zich het minst verbonden. Die krijgt een onvoldoende, en ruim de helft kan de naam niet noemen van de man die hun bisdom leidt.

In vergelijking met de binding met andere organisaties, blijven bijna alle kerkelijke instanties achter. Met de sportvereniging, de politieke partij en de milieuorganisatie waar ze lid van zijn, voelen actieve katholieken zich meer verbonden dan met de plaatselijke katholieke gemeenschap. De parochie staat net iets boven de ANWB, maar de belangenclub voor autobezitters krijgt een hoger cijfer (5.7) dan de paus, de priester en de bisschop.

Alarmerend

“Voor parochies kan dit alarmerend zijn”, zegt Van Miltenburg. “Bij een instituut waarbij verbondenheid en samenkomen zo belangrijk is, zou je willen dat de binding hoger is.” Ze tekent wel aan dat hoe vaker mensen naar de kerk gaan, hoe hoger de rapportcijfers zijn voor de affiniteit met de kerk en de mensen die daarin werken.

Lees ook:

Nederlandse katholieken blijken veel progressiever dan hun kerk

Nederlandse katholieken zijn veel progressiever dan hun bisschoppen. Dat is geen reden om de kerk te verlaten, maar trots zijn ze vaak niet op hun kerk.