De memoires van een stervende bosmonnik laten zien dat het monnikschap niet voor iedereen is weggelegd

De schrijver

Eigenlijk is niet Björn Natthiko Lindeblad (1961) de schrijver van deze Zweedse bestseller, maar zijn tourneebegeleidster Caroline Bankler met mede-podcaster Navid Modiri. Bankler construeerde het levensverhaal van deze voormalige bosmonnik uit zijn verhalen, lezingen, podcasts en meditatieteksten. Geschreven in de ik-vorm, zodat het lijkt of Lindeblad zelf schrijft. Bedrijfskundige Lindeblad zegde op zijn 27ste een goede baan op en was zeventien jaar bosmonnik in Thailand, Engeland en Zwitserland. Inmiddels is hij een bekende spreker en meditatieleraar in Zweden. In 2018 kreeg hij de diagnose ALS.

Het verhaal

Al tijdens zijn studie, en later in zijn baan, zit Lindeblad niet op zijn plek. Hij poogt vergeefs aan de veeleisende maatschappelijke standaarden te voldoen, gekweld door gedachten van zelfafkeuring en vermeende oordelen van anderen. Via het boek Zen en de kunst van het motoronderhoud van Robert Pirsig ontdekt hij mediteren. Naast rust geeft mediteren hem inzicht in de zinloosheid van zijn jachtige bestaan. Ingefluisterd door zijn innerlijke stem besluit hij in drie flitsen zijn baan op te zeggen, het klooster in te gaan en later ook weer uit te treden. In het klooster krijgt hij de naam Natthiko (hij die steeds wijzer wordt). Voor lezers blijft het echter raden naar zijn motief om plotseling voluit boeddhist te worden en in te treden in een hiërarchisch, bijna spartaans Thais klooster in de bostraditie die strak staat van de regels. Zo moet hij driemaal buigen voor elk boeddhabeeld – en dat zijn er nogal wat – mag hij slechts eenmaal daags eten, is hij afhankelijk van aalmoezen, heeft geen geld en bezit en blijft wekelijks een nacht op voor meditatie. Een vaak loodzware tijd waarin hij toch niet opgeeft. Dit leest als een heldenverhaal, inclusief een diepe crisis. Na vertrek uit het klooster vindt hij de liefde, en roem en vervulling in zijn nieuwe werk. Dan haalt een dodelijke ziekte hem van rechts in en blijkt zijn jarenlange spirituele training een voorbereiding voor deze eindfase die hem verdrietig én dankbaar stemt.

Het thema

In het deel over zijn ziekte wordt duidelijk hoe zijn ervaringen Lindeblad helpen in deze ‘wachtkamer van de dood’. Het kloosterleven dwong hem de controle los te laten, meer vertrouwen te hebben in het leven (vooral wanneer het onzeker wordt) en je comfortabel te voelen bij niet-weten. Samen te vatten in: niet meer alles geloven wat je denkt. En wat betreft alle oordelen en gedachten over verleden en toekomst: stop die in koffers en laat die achter.

Treffende zinnen

‘De enige voedingsbodem voor gedachten is jouw aandacht’, de mantra ‘Ik kan het ook mis hebben’ en de wat onromantische inscriptie in zijn trouwring: This too shall pass (Ook dit gaat voorbij).

Redenen om het boek niet te lezen

Hoewel chronologisch verteld, is het verhaal merkbaar opgebouwd uit losse delen, wat het perspectief soms warrig maakt. Het wisselt tussen verleden en tegenwoordige tijd, tussen herinneringen en reflectie, richt zich dan weer tot de lezer. Tegen het einde spreekt Lindeblad de lezer ineens belerend toe, vanuit de autoriteit van een stervende die ontdekt heeft wat écht belangrijk is en waar je natuurlijk niks tegenin kan brengen. Je voelt je wat klemgezet door zijn oproepen zoals: wacht niet met vergeven, hijs de witte vlag. Of: besluit een zuiver ethisch leven te leiden, zodat je geen greintje spijt hoeft te hebben.

Redenen om het boek wel te lezen

Het is interessant te lezen hoe het er vanuit een westerling bekeken in dit Thaise klooster aan toegaat, en het geeft inzicht in het doel achter vele schijnbaar zinloze regels. Het monnikschap is uiteraard niet voor iedereen weggelegd, maar Lindeblad maakt aannemelijk dat ook leken hun gedachten minder serieus kunnen nemen en hoe dit kan.

Lees ook:

Toon compassie, probeer niet perfect te zijn

De Koreaanse zenboeddhist Haemin Sunim staat bekend als de Twittermonnik. Hij schreef een boek, waarvan er al drie miljoen zijn verkocht en was even in Nederland. ‘Vergeef mensen niet te snel.’