Zeven nieuwe kerken in drie jaar: de evangelische beweging Mozaïek groeit spectaculair, ook dánkzij de coronacrisis. ‘De overgang naar online was voor ons makkelijker dan voor andere kerken’, zegt voorganger Arjen ten Brinke.
Door corona blijft nog steeds maar liefst 40 procent van de katholieken op zondag thuis, en ook protestantse kerken kijken op zondag nog steeds aan tegen lege plekken. Maar de evangelische Mozaïek-kerken schieten als paddenstoelen uit de grond. Zaten ze voor corona nog op drie plekken, nu zijn het er tien. Die groei komt óók door corona.
“Door corona is er iets gebeurd wat we niet voor mogelijk hielden”, zegt Arjen ten Brinke (38), voorganger in de net gestarte gemeenschap van Mozaïek Almere, en lid van het landelijke team dat de kerken leidt. “Toen iedereen door corona thuis zat, besloten we dicht te gaan en ons helemaal op online te richten. Je kijkt bij ons niet zomaar náár een dienst, we maken een livestream vóór mensen.”
Zeven kerken erbij
En dat heeft succes, zegt hij. Steeds meer mensen gingen kijken. Na corona wilden zij her en der zelf een Mozaïek-kerk stichten, net zoals oprichter Kees Kraaijenoord zich in 2012 geroepen voelde een eigen gemeenschap te beginnen in Veenendaal. In 0318 – elke lokale afdeling van Mozaïek heet naar het netnummer – zit de basiliek op het industrieterrein wekelijks vol met 4000 mensen.
In 2019, voor corona, zijn er twee vestigingen bijgekomen, in Nijkerk en Apeldoorn. En nu, na corona, zit Mozaïek ook in Rotterdam, in Amsterdam, in Almere, Leiden, Steenwijk, Rijssen en in Middelburg.
“De overgang voor ons naar online was makkelijker dan voor andere kerken”, erkent Ten Brinke. De preken waren altijd al online te beluisteren, en bij de diensten werd van meet af aan veel werk gemaakt van de technische kwaliteit. Geluid, belichting, het was allemaal tiptop in orde. “Want kwaliteit doet recht aan mensen”, zo is de gedachte achter deze beweging, die nauw aansluit bij de huidige belevingscultuur.
Niet organiseren, maar faciliteren
Maar het kon nog beter: met de corona-epidemie, stak Mozaïek bewust geld in het verbeteren van de online-uitzendingen. Er werd nog meer rekening gehouden met ‘de wetten van de televisie’: “We trekken veel jonge gezinnen aan, veel tieners, dus je moet letten op de spanningsboog, op hoe de muziek overkomt”, zegt de voorganger uit Almere.
In een stad als Rotterdam keken mensen samen, in een zaaltje, met twintig, dertig mensen. Ze klopten aan bij het team in Veenendaal: ‘willen jullie ook bij ons beginnen?’ Tevergeefs: “Zo werken we niet”, zegt Ten Brinke. “We gaan niet van bovenaf een gemeente stichten. We organiseren niet, we faciliteren.”
Dat betekent: uitgenodigd worden in Veenendaal en praten. Over verwachtingen, over de huisstijl, over het leiderschapsteam van minimaal twee mensen, over het delen van de visie: Mozaïek is een ‘kunstwerk van gebrokenheid’, zoals ze het zelf noemen, mensen met tekortkomingen, en mogelijkheden tot herstel.
Als het echte ‘Mozaïek-DNA’ erin zit, dan kunnen ze hun gang gaan, en de Mozaïek-gemeenschap lokaal inkleuren. “We zijn een beweging van ondernemende, lokale kerken”, vat Ten Brinke de stand van zaken samen.
Geen zegening voor homostellen
In ‘010' zijn er nu wekelijks 600 tot 800 kerkgangers, in Amsterdam komen zo’n 100 mensen bij elkaar. De leiding bestaat daar uit een witte man en een zwarte vrouw – de eerste vrouw van kleur.
Anders dan bij veel andere evangelische kerken, kunnen vrouwen bij Mozaïek voorganger worden. Nog afwijkender van de gemiddelde evangelische kerk, is dat Mozaïek openstaat voor homoseksuele stellen. “Je bent welkom zoals je bent”, is het adagium. Daar zit wel een voorbehoud aan: homoseksuelen kunnen hun relatie niet laten zegenen. Het landelijk team gaat zich ‘bezinnen’ of dit zo moet blijven, of dat de gelijkwaardigheid ook gaat gelden voor het huwelijk.
Los van die discussie, is er nu al een levendige ‘love to meet’-groep voor lhbti+-ers in de buurt van Nijkerk, de plek waar Ten Brinke voorganger was van een gemeenschap van 1300 mensen. Samen met zijn vrouw leidt hij nu de kersverse Mozaïek-kerk in Almere.
Waar de groei eindigt? “Groei is niet het doel”, zegt de pastor. “We willen geen mensen de kerk uitjagen om maar groter te worden. We geloven in de dingen die we doen en natuurlijk, we zijn blij met meer plekken van hoop.”
Een nieuw leven beginnen in het Gooimeer
Op tien plaatsen tegelijk werden vorige week zondag volwassenen gedoopt bij kerken van Mozaïek. In Almere werden ze ondergedompeld bij het zwemstrand in het Gooimeer.
Het decor is weids. Tachtig mensen zijn deze zomerse zondag samengekomen op het strand om de doop van twee leden van Mozaïek mee te beleven. “Anja en Joanne gaan vandaag in de voetsporen van Jezus staan”, zegt voorganger Arjen ten Brinke, tegen de achtergrond van het meer waarin zij gedoopt gaan worden. “Wanneer ze onder water gaan, laten ze hun oude leven achter en beginnen zij een nieuw leven met Jezus.”
Ten Brinke en zijn vrouw begeleiden Anja Dijkema het water in, terwijl de menigte hen toezingt. Deze 47-jarige secretaresse maakt sinds eind december deel uit van de evangelische kerkgemeenschap Mozaïek. Hiervoor zat ze nog niet bij een kerk. “Door me te laten dopen, begin ik een nieuw leven en breek ik met het verleden”, vertelt ze.
Kopje onder
Wanneer zij tot hun knieën in het water staan – net diep genoeg om Ten Brinkes korte jeans nat te maken – houden ze halt. Dijkema kruist haar armen, waarna Ten Brinke haar een knikje geeft. Ze laat zich naar achter vallen, gaat kopje onder en wordt vervolgens door de voorgangers opgetild. “Heer, dank u wel”, zegt Ten Brinke terwijl hij zijn handen op haar hoofd legt. Zijn verdere gebed wordt overstemd door gezang van de bezoekers die vanaf het strand toekijken.
Dijkema ontdekte kerkgemeenschap Mozaïek via een livestream op YouTube. Meteen was voor haar duidelijk dat iedereen hier welkom is. “Na wat emotionele gebeurtenissen, waaronder mijn scheiding, had ik het gevoel dat ik er alleen voor stond”, vertelt ze tijdens de aansluitende picknick. “Bij Mozaïek leerde ik dat ik in de genade van God mag wandelen.”
Mooiste cadeau
Als Dijkema een badjas over haar natte kleding heeft gedaan, mag ook de 39-jarige consultant Joanne Sabajo het water in om tussen de voorgangers te gaan staan. Ondanks dat Sabajo met het geloof is opgevoed en jaren geleden bij kerkgemeenschap Maranatha in Amsterdam zat, heeft ze nu pas de behoefte om zich te laten dopen. “Ik heb God en Jezus nodig om mij bij te staan”, vertelt Sabajo. Wanneer ze het water uitkomt, geeft ze haar meegebrachte familie een knuffel, terwijl haar nieuwe familie haar nog eens toezingt.
“De doop is het mooiste cadeau dat ik kan krijgen”, vertelt Sabajo, die over een klein weekje veertig jaar wordt. Bij andere evangelische kerken mocht zij niet gedoopt worden, omdat Sabajo en haar vriend ongehuwd samenwonen. Net als Dijkema heeft zij Mozaïek online leren kennen. “Hier maakt het niet uit hoe je in het leven staat of waar je vandaan komt. Als je maar de keuze gemaakt hebt: Ik geloof in God, in Jezus en ik wil Jezus volgen.”
Jessie Eickhoff
Lees ook
Is het christendom in Nederland op zijn retour? Niet bij Mozaïek0318
Overal in Nederland groeien evangelische gemeenten, ten koste van traditionele kerken. Trouw belicht deze trend in een tweeluik. Vandaag: een bezoek aan de kleiner wordende, behoudende Westerkerk in Veenendaal en het bloeiende evangelische Mozaïek0318.
