De boodschap van koning Charles voor Poetin, Rutte en Ajax

De kroning van Charles was liturgisch theater van een ongekend hoog niveau. Het hoogtepunt voor mij was de zalving van de koning, die we niet zagen en daarom waarschijnlijk zo indrukwekkend was.

Terwijl koning Charles zich van enkele gewaden ontdeed, zodat uiteindelijk alleen een wit hemd overbleef, stelden soldaten het zalvingsscherm op. Dat ging feilloos ritmisch. Toen het scherm eenmaal stond, meende ik een klik te horen, maar dat kan verbeelding zijn.

Iets wat op het toneel niet zichtbaar is, maar wel voelbaar, heeft dramatisch gezien de grootste impact. Een aloude wet van het theater.

Vervolgens schakelde de tv-regisseur naar een totaal. Onder de machtige klanken van Händels Zadok the Priest zag ik nog net hoe Charles achter dat scherm verdween. Hij was klaar om God te ontmoeten en om – naar goed oudtestamentisch gebruik – gezalfd te worden. Een moment zo heilig dat het voor onze ogen verborgen moest blijven. Justin Welby, de aartsbisschop van Canterbury, maakte met olie afkomstig van de Olijfberg in Jeruzalem een kruisteken op het hoofd, de handen en de borst van Charles. Zo heeft het plaatsgevonden.

Zalig zij, die niet gezien hebben en toch geloven.

Klaar om te dienen

Het scherm verdween weer op bijna wonderbaarlijke wijze en toen zagen we koning Charles terug, op zijn knieën, klaar om te dienen.

Het begon al bij de eerste woorden van Charles bij zijn kroning. ‘Ik ben niet gekomen om gediend te worden, maar om jullie te dienen.’ Een citaat van Jezus zelf, dat we terugvinden bij de evangelist Marcus (hoofdstuk 10, vers 45). “Dit is de hoofdzaak van het hele ritueel”, zei Bart Koet, emeritus hoogleraar Nieuwe Testament en vroegchristelijke letterkunde, in deze krant.

Volgens Koet hebben we hier te maken met een eeuwenoude gedachte, die al zo’n duizend jaar centraal staat bij kroningen van Europese vorsten. “Wat kan het betekenen in 2023, dat een koning zegt dat hij dienaar is?”, vroeg Koet zich af. “Die Bijbelse visie op leiderschap kan een voorbeeld zijn voor anderen. Iets dat elke leider in zijn zak kan steken. Als Charles het zegt, moet Rutte het bij wijze van spreken ook zeggen, en Poetin ook.”

Theater van het lelijkste soort

Of die boodschap al tot Poetin is doorgedrongen, waag ik te betwijfelen. Deze week zag ik hem nog op televisie bij de militaire parade ter ere van de Russische overwinning op nazi-Duitsland. Dit was theater van het lelijkste soort, van strakke koppen, hooggeheven benen en grote, veel te grote woorden. Ik verlangde terug naar de eenvoud van Charles in zijn witte hemd. Maar er zijn veel Russen die Poetin juist wel zien als een dienend leider, verdediger van het vaderland en het geloof. Kwestie van perceptie.

En Mark Rutte? Die vindt dat hij een gave baan in een gaaf land heeft en zal zich ook wel – op zijn eigen onnavolgbare wijze – in Marcus 10 vers 45 herkennen.

Onze eigen koning en koningin waren ook bij de kroning van Charles aanwezig. Eenmaal weer thuis brachten ze deze week een bezoek aan de Waddeneilanden. Op Texel deden ze schapenboerderij De Waddel aan voor een ontmoeting met Texelse lammeren. Willem-Alexander droeg een eenvoudige regenjas, die waarschijnlijk al enige tijd in de familie is. Geen wit kroningshemd weliswaar, maar toch een teken van nederigheid en dienstbaarheid.

Zéro points

Die dienstbaarheid lijkt me voor veel beroepsgroepen iets om de nadruk op te leggen, in het bijzonder politici en vertegenwoordigers van de kerken. Zij eindigden deze week helemaal onderaan in een peiling van het Centraal Bureau voor de Statistiek over het algemeen vertrouwen in ons land. Wij Nederlanders hebben veel vertrouwen in dokters, politieagenten, onze medemens, maar weinig vertrouwen in politici, de kerk en haar vertegenwoordigers.

Zéro points. Niet gekwalificeerd voor de finale.

In deze peiling ontbraken voetballers, ook die van Ajax. Zondag wordt die andere club, Feyenoord, als het goed is kampioen. Feyenoord maakt zichzelf altijd kleiner en zet zich af tegen die arrogante club uit Amsterdam, die zich altijd de beste waant. Iets meer nederigheid, iets meer dienstbaarheid zou in de Johan Cruijff Arena op z’n plaats zijn.

Als er eindelijk een nieuwe trainer is gevonden voor Ajax stel ik voor dat deze bij de eerste thuiswedstrijd van het nieuwe seizoen plaatsneemt op de eenvoudige stoel in de middencirkel. Om hem heen wordt een scherm neergezet. De bisschop van Haarlem-Amsterdam leest hem – verborgen voor de toeschouwers – Marcus 10 vers 45 voor.

En Ajax zal herrijzen. Zalig zij, die niet gezien hebben en toch geloven.