Bij de maanceremonie voelen de deelnemers de energie stromen: ‘Je weet wel, dat tintelende’

In de verte scheurt een ambulance met loeiende sirene over de provinciale weg. Veelbetekenend kijkt Janny Pronk, priesteres, spiritueel therapeut en coach, de kring rond. “Typisch iets voor zo’n avond als deze.” Veel mensen hebben volgens haar geen benul van de effecten die de straling van de volle maan heeft. Let goed op, zegt Pronk tegen de aanwezigen in haar hut: “Het is deze avond niet zomaar volle maan. Vanavond is het supermaan. Ik noem het de maan met de gouden hand.”

In de tuin van de voormalige pastorie in Schipluiden, een dorp onder de rook van Delft, zitten dertien vrouwen en één man dicht opeengepakt. Sommigen hebben de ogen al gesloten, anderen kijken nog nieuwsgierig naar Pronk. “Hij is zó mooi”, verzucht ze over het hemellichaam.

Een maanbad nemen

Met regelmatige slagen klopt Pronk op een sjamanistische trommel, terwijl ze tekst en uitleg geeft over ‘trillingen’ die zich weldra zullen openbaren. “De maanenergie ís er, ook als het buiten nog licht en helder is.”

In heel Nederland was afgelopen dagen een zogeheten supermaan te zien, een maan die groter lijkt dan normaal. Reden voor heel wat mensen om een maanbad te nemen en zich open te stellen voor de energie die van het hemellichaam af zou stralen. En niet alleen dan: élke volle maan is het raak, zo geloven spiritueel ingestelde zielen. De bijeenkomsten in Schipluiden zitten bijna altijd tjokvol, zegt Pronk.

De maanliefhebber kan kriskras door Nederland terecht: van een Utrechtse werfkelder tot aan een boeddhistisch klooster in Groningen. Er zouden ‘nieuwe realiteiten’ en ‘velden van liefde en licht’ te ontdekken zijn voor iedereen die zich op de juiste manier openstelt.

Een boost voor de maan

Eerbied voor de maan is mainstream geworden, ziet religiewetenschapper Kocku von Stuckrad. “Ooit keek men negatief naar dit soort praktijken. Zeker vanuit de kerken. Tegenwoordig is dat veel minder het geval.”

Von Stuckrad doet onderzoek naar de praktijk en geschiedenis van de astrologie en de samenhang tussen onder meer natuurfilosofie, esoterie en religie. “Ik heb de stellige indruk dat de belangstelling voor de maan en voor astrologie toeneemt”, vertelt de hoogleraar religiewetenschap van de Rijksuniversiteit Groningen op basis van de ontwikkelingen die hij om zich heen bespeurt. Al is de precieze omvang van het fenomeen bij gebrek aan exacte cijfers of een overkoepelende organisatie lastig vast te stellen.

Juist de laatste jaren heeft de maan een boost gekregen. Zeker op sociale media als Instagram, Tiktok en Facebook mag de maan zich verheugen op groeiende belangstelling, met name bij jongeren, vertelt Von Stuckrad. “Op dit soort platforms is het heel makkelijk om dingen te delen. Hierdoor is er een soort globale cultuur ontstaan met betrekking tot dit soort zaken. Het is vooral heel speels. Je liket hier iets, je probeert daar wat.”

Moonsisters

Alleen al op Instagram zijn duizenden berichten te vinden over de maan. Bijvoorbeeld van Lieke van Lexmond, die als actrice speelde in Goudkust en Goede Tijden, Slechte Tijden, en haar zus Letteke, die als ‘moonsisters’ een commercieel imperium opgebouwd hebben rond het hemellichaam. Hun maankalender is al jaren op rij een bestseller in de spirituele webshop, en op Instagram hebben ze ruim 40.000 volgers.

Waarom is juist de maan zo’n geliefd object van verering? Eigenlijk is dat heel simpel, meent Von Stuckrad: “Van de maan merk je meer dan van bijvoorbeeld Mars. De effecten van de maan zijn hier op aarde te merken, bijvoorbeeld aan eb en vloed. En spirituele mensen leggen een verband met de menstruatiecyclus van de vrouw.”

In de pastorietuin in Schipluiden zijn de aanwezigen stuk voor stuk overtuigd van de onvermoede krachten van de maan. Iedereen zwijgt, heeft de ogen gesloten en de handpalmen opengevouwen in de schoot. Pronk vertelt: “De natuur heeft meer invloed op ons dan wij denken. Je voelt het ritme van de maan in je lijf als je je daarvoor openstelt.” En, even later: “Probeer het niet te weten, probeer het te voelen.”

Krachten van de natuur

Tussen een paar trommelslagen door geeft de 69-jarige priesteres uitleg over het hoe en waarom van het maanritueel. Ze richt zich tot haar gehoor. “Hier komt het op neer: een maanritueel maakt jou bewust van de krachten van de natuur. Je zit nu stil, en hoeft even niks. Je keert je naar binnen, en denkt: waar sta ik. Onthoud: je hoeft niks. Je bent in het hier en nu.” Verschillende vrouwen in de kring knikken mee. De enige man ademt diep en duidelijk hoorbaar, de ogen stijf dicht.

In de tuin in Schipluiden verzamelt de groep zich in stilte rondom een rokerig vuurtje dat Janny Pronk eigenhandig oppookt. Ze wrijft met haar duim en wijsvinger tegen elkaar: “Voel de energie”, zegt ze, terwijl ze opnieuw de trommel ter hand neemt en die boven de vlammen houdt. “Laat de maan maar in gedachten op je inwerken. Je bent deel van de natuur, van een groot energetisch veld.” De aanwezigen sluiten opnieuw hun ogen. Pronk loopt de deelnemers stuk voor stuk langs. Bij alle veertien houdt ze enkele ogenblikken halt. “Pák de energie”, zegt ze bij een vrouw. Bij een ander: “Je accu laadt weer op als je je daar bewust van wordt.”

Écht contact

Pronk ontdekte zelf twintig jaar geleden haar spirituele kant. Ze runde destijds in Delft een hotel en financieel ging het haar voor de wind. Toch knaagde er iets. “Een periode van hard werken en weinig tijd. Qua geld was ik rijk, van binnen was ik arm. Ik wilde écht contact met mensen.” In haar zoektocht kwam ze uit in de wereld van meditatie, Oosterse wijsheid, antieke godinnen en sjamanistische rituelen. “Zo van lieverlee groei je erin.” Uiteindelijk volgde ze met succes een opleiding tot priesteres. Nu biedt ze een scala aan spirituele cursussen en bijeenkomsten aan.

Voor deelnemers is een maanritueel een doeltreffende manier om zich te verbinden met de natuur en de daarbij horende cycli, zien religiewetenschappers. Voor sommigen is het voelen van natuurkrachten zelfs ‘helend’ en ‘therapeutisch’, zo valt te lezen in Nehalennia’s Lowlands, een recent proefschrift van de Vrije Universiteit over dit onderwerp: “Het uitvoeren van rituelen in kleine groepen met gelijkgestemden, die dezelfde opvattingen delen, creëert een gevoel van saamhorigheid.”

Holistische orde

Religieonderzoeker Von Stuckrad ziet dat deelnemers hun leven hiermee in een grotere kosmische context zetten, voorbij het individu. “Ook in geseculariseerde samenlevingen is daar behoefte aan.”

Von Stuckrad en andere wetenschappers scharen dit soort rituelen onder de noemer ‘neopaganisme’, een parapluterm waarmee bewegingen worden bedoeld die hun inspiratie vinden in pre-christelijke en inheemse culturen die niet zouden zijn ‘besmet’ door het christendom. Daarbij staat het geloof in een holistische orde centraal, waarbij de balans tussen de individuele mens, de natuur en de kosmos een belangrijk uitgangspunt is. Intuïtie en gevoel zijn eveneens belangrijke wegwijzers.

De mate van betrokkenheid verschilt behoorlijk, weet Von Stuckrad. “Al kom je fundamentalisme eigenlijk niet tegen.” De vurigste gelovigen zijn mannen en vrouwen die zichzelf beschouwen als eigentijdse heks of priester. “De maan wordt door hen geassocieerd met goden en godinnen. Het zijn eerder tientallen dan honderden groepen die er op deze manier mee bezig zijn.”

Buiten deze binnenste kringen staat een grotere groep, vervolgt hij. “Mensen die mediteren of even stilstaan bij volle maan, dat zijn er alweer meer.” En zo wordt de kring steeds groter. Uiteindelijk beland je bij mensen die wat snuisterijen in een kristallenwinkel kopen of eens een post op Instagram liken. “In hoeverre je betrokken bent als je iets liket op Instagram is natuurlijk lastig vast te stellen.”

Dat tintelende

Pronk vertelt de aanwezigen dat het betrekken van de maan bij spirituele activiteiten oude papieren heeft: denk aan de Egyptische godin Isis uit de Oudheid of de kalender van de Maya’s. “Oude wijsheid”, aldus Pronk. “Egyptische toestanden, ik ben er fan van.”

De deelnemers mogen zich dan beroepen op ‘oude wijsheid’, toch is er geen ononderbroken lijn in de tijd, benadrukt onderzoeker Kocku von Stuckrad. “Wat er nu gebeurt met de maan is zeker niet te vergelijken met wat de Romeinen en de Grieken deden. Het is zeker geen traditie die doorloopt door de eeuwen heen.” De huidige belangstelling voor de maan is een tamelijk recent fenomeen. ‘Pas’ in de jaren zeventig doet de maan haar intrede in de populaire cultuur, licht Von Stuckrad toe. Aanvankelijk alleen bij een voorhoede met grote interesse in spiritualiteit, tegenwoordig is het ook iets waar voor de gewone man oog voor heeft.

In de oude pastorietuin komt na een paar uur een einde aan de sessie. De maan verheft zich inmiddels heldergeel en, inderdaad, opmerkelijk groot boven de horizon. Deelneemster Olga Hendriks wandelt ontspannen naar haar auto. Ze heeft een verrukkelijke avond achter de rug, vertelt ze in de schemer. Ja, ze voelde de afgelopen uren ‘allerlei krachten’. “Je weet wel, dat tintelende.”

Maar of het de maan was die ze bespeurde? Dat blijkt nog knap lastig om vast te stellen. “Het is wel energie die ik voelde.” Het maakt ook niet zoveel uit, meent Hendriks. Ze glimlacht: “Het stuk rust dat ik hier krijg, dat neem ik mee.”

Lees ook:

Zenmeditatie helpt Maarten Heijmans (38) bij het acteren: ‘Ik heb mijn meditatiespier jarenlang getraind’

Zanger en acteur Maarten Heijmans doet al tien jaar aan zenmeditatie. Dat gaat met vallen en opstaan. ‘Ik voel me soms net een afvallige zenboeddhist.’