Tim Krabbé houdt je een boek lang in de ban van een prettig vreemde liefdesgeschiedenis

Na vijftien jaar komt Tim Krabbé met een nieuwe roman: Onkrijgbaarheid, de geschiedenis van een onvervulde, maar levenslange liefde.

Schrijver Tim Krabbé is een legende dankzij twee boeken van zo’n veertig jaar geleden: De renner (1978) en Het gouden ei (1984). Je zal die titels maar op je naam hebben staan. Een beetje een gemankeerde legende is hij wel. Dat bleek uit twee grote interviews bij de verschijning van zijn nieuwe roman Onkrijgbaarheid. In de Volkskrant zei hij altijd het risico te lopen voor oppervlakkig te worden versleten, Het Parool kopte met: ‘Ik heb een geuzentrots dat ik de minst gelauwerde Boekenweekgeschenkauteur ooit ben’. Van kritiek en gedoe rond prijzen en shortlists neemt hij vast afstand: ‘Literatuur is een subjectief beoordelingscircus’.

Na vijftien jaar weer een roman, dat maakt in ieder geval nieuwsgierig. In Onkrijgbaarheid volgen we episodes uit het leven van Giel Labij, een schrijver die een roman schreef die al veertig jaar goed verkoopt en waar hij de rest van zijn carrière min of meer op teert. Lijkt hij op Krabbé, deze schrijver? Vast wel, maar dat doet er totaal niet toe, deze roman is de geschiedenis van een liefde, die van Giel Labij en de onpeilbare Lorette. Het is een onvervulde liefde, daar duidt de titel al op, maar evengoed een levenslange. Giel en Lorette ontmoeten elkaar in een volle trein en beleven een romance-voor-één-dag. Giel heeft vervolgens talloze relaties, Lorette een reeks huwelijken, maar ze blijven naar elkaar ­terugkeren in verschillende fases van hun ­leven.

Prettige vreemdheid

Zo samengevat lijkt het een nogal oubollig verhaal te worden, maar dat is het niet. Tim Krabbé kent de kneepjes van het vak om de lezer op het puntje van de stoel te houden, zo houdt hij slim informatie achter over die eerste ontmoeting in de trein, en laat hij de roman beginnen met een merkwaardig hoofdstuk dat zich afspeelt in Las Vegas anno nu. Een man en een vrouw die elkaar niet kennen winnen tegelijkertijd een jackpot. Die vrouw is de dan 75-jarige Lorette.

Vervolgens leren we de tiener Giel Labij kennen, die gefascineerd is door ene Ada die hem steeds opbelt en de liefde verklaart, maar die hij nooit ontmoet. Een lange scène waarin de debuterende Labij het klappen van de zweep bij een uitgeverij leert kennen is weliswaar minder boeiend, maar de hele roman blijft doortrokken van die prettige vreemdheid uit de eerste hoofdstukken.

De vergeefsheid ligt er als een droevig ostinato onder, zeker in de scènes tussen Labij en Lorette. Een sleutelscène is die waar Lorette voor zijn deur staat zonder dat ze aanbelt, en hij alleen haar voeten ziet (‘Die voetjes! Oneindig kwetsbaar en lief’) maar iets weerhoudt hem ervan de deur open te doen.

De ware aard van de liefde

Nog beter is de wanhopige scène waarin ze elkaar jaren later in de dierentuin ontmoeten, maar niet kunnen zoenen of aan elkaar zitten omdat het dochtertje van Lorette erbij is. Een flierefluiter is het, die Labij, maar hij heeft ook iets onverschrokkens.

We leren ten slotte de ware aard van de liefde kennen, omdat het begin wordt onthuld. Daarbij laat ook de onverstoorbare Lorette zichzelf zien, in een briefje met een ontroerende slotzin.

Literatuur mag volgens Krabbé dan een subjectief beoordelingscircus zijn, ik stel in ieder geval vast dat dit een heel goede roman is. Van oppervlakkigheid is geen sprake. Onkrijgbaarheid bezit een kwaliteit die je alleen in goede literatuur aantreft: het raakt aan iets wezenlijks, maar je kunt het niet helemaal krijgen.

Tim Krabbé
Onkrijgbaarheid
Prometheus; 218 blz. € 22,99