Terug naar de brievenschrijvers van de roemruchte rubriek Achterwerk

Vroegwijs waren ze, de kids uit de progressieve VPRO-gezinnen die schreven naar de brievenrubriek Achterwerk. Voor een gelijknamige podcast ging Achterwerkredacteur Elja Looijestijn op zoek naar enkele van de brievenschrijvers – veel meiden en af en toe een jongen – die veertig jaar lang lief en leed deelden op de achterkant van de tv-gids.

Wat was het verhaal achter de brief? En hoe gaat het nu met de (ruimschoots) volwassen brievenschrijvers? Het levert ontroerende en soms ook confronterende gesprekken op, en geeft een goed beeld van die tijd waarin het toch allemaal een stuk losser aan toe ging in de opvoeding, zo blijkt.

De 14-jarige Liset moedigt in 1982 in haar Achterwerkbrief een leeftijdsgenoot die verliefd is op een leraar aan om actie te ondernemen. Zij heeft zelf een relatie met haar 25-jarige hospitant scheikunde, zo schrijft ze. “Na heel veel getreuzel ben ik op hem af gestapt en heb z’n naam gevraagd enz. Nou ja, 2 dagen later zat ik bij hem op de koffie. Een dikke 3 weken later was het ‘aan’. Ik heb nu ruim 3 maanden ‘verkering’ met hem.”

Liset, nu dus in de vijftig, blikt terug en vertelt dat het wel iets lastiger was dan blijkt uit haar blije brief. Toen de schooldirecteur erachter kwam werd de hospitant op staande voet ontslagen en zij van school gestuurd. Van de relatie zelf heeft ze geen seconde spijt gehad, vertelt ze, het was helemaal haar eigen initiatief.

Ze heeft nog steeds contact met hem en ook haar ouders vonden het allemaal prima destijds. Jonge meisjes met oudere mannen was in de jaren tachtig toch echt minder taboe, met alle risico’s van dien, concludeert Looijestijn in het nagesprek dat ze steeds voert met een andere oud-achterwerk redacteur Katja de Bruin.

Hoogzwanger

Dat het ook weleens hard tegen hard ging op de achterkant van de tv-gids bewijst de brief van Desiree uit 1994. Ze is 19 jaar en hoogzwanger en schrijft dat ze de toekomst zonnig tegemoet ziet. Ze kan dan heus ook nog wel blowen en uitgaan met haar vriend, die het trouwens ook he-le-maal ziet zitten. De Bruin, herinnert zich nog de vele verontwaardigde reacties hierop, brieven die ook gewoon werden geplaatst.

De nog ongeboren baby van toen, Sanne, nu zelf volwassen, leest in de uitzending de brief voor het eerst. Het levert een interessant moeder-dochter-moment op.

Sannes jeugd was niet altijd makkelijk, vertelt ze. Haar ouders gingen uit elkaar toen ze twee was, ze werd veel van hot naar her gesleept. Haar moeder Desiree, de 19-jarige brievenschrijfster van weleer, laat merken dat ze het niet eens is met haar dochter.

Ze vindt terugkijkend dat ze haar goede voornemens die ze als zwangere tiener deelde met de Achterwerklezers best heeft waargemaakt. Ze ging toen de baby er was nog dansen – niet tot vijf uur maar toch zeker tot drie uur ‘s nachts, heeft haar studie afgemaakt en haar dochter is goed terechtgekomen. Dus wat is het probleem?

In 2016 droogde de stroom brieven op en moest Achterwerk wel stoppen. Kinderen en jongeren zochten steeds vaker gelijkgestemden zelf via sociale media op. Gelukkig zijn de bergen brieven er nog, genoeg voor nog zo’n heerlijke serie waargebeurde levensverhalen, beloven de makers.