Met ‘Een zwaluw in de winter’ schreef Timothée de Fombelle een even actueel als hartverwarmend kerstverhaal

Hoe een eigenwijze zwaluw een eenzame vrachtwagenchauffeur aan nieuw gezelschap helpt.

‘Zwaluwen vieren geen Kerstmis’, is de eerste zin van dit even schrijnende als hartverwarmende verhaal, dat speelt op 24 december. De vogels vertoeven rond deze tijd van het jaar in Afrika en ze houden zich niet met mensenzaken bezig.

Voor zwaluw Gloria is dat anders: sinds ze jaren terug in Congo tegen een kerkraam vloog en liefdevol verpleegd werd door een jongen, blijft ze maar nadenken over ‘dat leven daarbeneden’. Misschien dat ze daarom de drang voelt om deze winter, tegen haar natuur in, terug naar het noorden te vliegen: ‘Achter de sneeuw wordt op mij gewacht’.

Zo’n zwaluw, die met doodsverachting de vrieskou trotseert, roept onmiddellijk het sprookje De gelukkige prins van Oscar Wilde in herinnering, waarin een zwaluw besluit het eenzame standbeeld van de prins gezelschap te houden, in plaats van naar het zuiden te trekken en dat met de dood moet bekopen. Ook in dit actuele kerstverhaal van Fransman Timothée de Fombelle draait het om eenzaamheid en solidariteit.

Tegelijkertijd met de zwaluw is chauffeur Freddy d’Angelo in zijn kanariegele koelwagen vanuit ­Genua op weg naar Engeland om een lading roomijs af te leveren. Hij ziet op tegen de situatie bij Calais, waar wanhopige vluchtelingen proberen mee te liften op vrachtverkeer.

Freddy heeft al honderd dagen geen écht gesprek gevoerd

Sterk dat dit er niet met zoveel woorden staat. Freddy overpeinst de ‘toestanden’ bij de kanaaltunnel, de ‘schimmen die met hem mee rennen’ en de chaos in de wereld. Op de filmische, zeer sfeerrijke winterbeelden van Thomas Campi, die grotendeels nachtelijke kou ademen, zien we vluchtelingen in een bootje op de kolkende zee en lopend in de berm langs wachtende vrachtwagens.

Nog voor Freddy Calais bereikt, wordt de ijsbestelling geannuleerd en moet hij naar zijn huis in Noord-Frankrijk.

Ondertussen hebben we begrepen dat de man liever onderweg is, want thuis wacht hem leegte, het flikkerende licht van de tl-buis in zijn keuken en eten uit blik. Al honderd dagen heeft Freddy geen écht gesprek met iemand gevoerd.

Maar het zou geen geslaagd kerstverhaal zijn als de zwaluw er niet voor zou zorgen dat Freddy iemand ontmoet. Zonder het zelf te beseffen, brengt zij hem aan het bitterzoete slot samen met een derde reiziger, die vol hoop een lange weg heeft afgelegd en kwetsbaar is als een zwaluw in de winter.

Timothée de Fombelle
Een zwaluw in de winter
Ill. Thomas Campi. Vert. Eef Gratema
Querido; 56 blz. €17,99
Vanaf 10 jaar