Klimaatactivist Daniel Sherrell pluist uit wat de klimaatcrisis hem doet, intellectueel en emotioneel

De klimaatcrisis is urgent, maar het boek Warmte van Daniel Sherrell is nogal gekunsteld en, erger nog, larmoyant. Toch, wie door het traanvocht heen kijkt, ontwaart hier en daar een interessante gedachte.

Soms kom je op de gekste plekken een theologische overpeinzing tegen. Neem het boek Warmte van de Amerikaanse klimaatactivist Daniel Sherrell. Stormen, hittegolven, droogte, bosbranden. Het lijkt wel alsof we het einde der tijden meemaken, verzucht hij. Eschatologie, een theologische term die zoveel betekent als de leer van de laatste dingen, had in zijn ogen niet eerder zo concreet betrekking op de realiteit van alledag. De vernietiging van de aarde door toedoen van de mens lijkt onvermijdelijk.

Met deze onheilstijding sluit hij expliciet aan bij de Joodse traditie waaruit hij afkomstig is. Spreekt het bijbelboek Genesis er ook niet over dat de aarde door vuur zal vergaan?

Activist Daniel Sherrell (1990) pluist in Warmte uit wat de opwarming van de aarde emotioneel en intellectueel met hem doet. Het onderwerp is aan hem besteed, want aan ‘het Probleem’, zoals Sherrell de klimaatcrisis noemt, heeft hij een dagtaak. De auteur werkt bij NY Renews, een organisatie die de staat New York wil verduurzamen.

Sherrells betoog is opgebouwd als een lange brief aan zijn (nog) niet bestaande kind. De kern is in een paar zinnen samen te vatten: juist vanwege de nog niet geboren generaties is het belangrijk om niet te verzinken in passiviteit. Het probleem van de klimaatcrisis is niet enkel iets voor diplomaten en politici. Het valt ook binnen de invloedssfeer van doodnormale burgers. Kom in actie!

Een brief aan een ongeboren kind is een problematische vorm

Verreweg het interessantste deel van het boek is te vinden aan het slot. Daar laat hij zien hoe de schier uitzichtloze situatie hem juist in beweging zet. Hij hoopt dit ook te bereiken bij anderen.

Nog veel meer planten en dieren zullen verdwijnen, onze planeet krijgt het immens zwaar te verduren, maar er zal ook wat overblijven. En precies dat is een troost. Juist dat wat overblijft verdient het om voor te strijden. ‘Overlaad het met betekenis’, is Sherrells oproep. ‘Niet wenen maar werken’. Dat is de belangrijkste boodschap van zijn brief.

Zo’n brief aan een nog niet geboren kind is een problematische vorm. De schrijver suggereert een intimiteit die er niet is. Hij heeft immers een breed publiek voor ogen. Niet zelden is het proza aan zijn nazaat gekunsteld of, erger nog, larmoyant: ‘Het [Probleem] bracht me aan het huilen in de rij bij de supermarkt, op de wc tijdens feestjes en in mijn eentje onder de douche’.

Bepaald storend is zijn goeroe-achtige toontje

Wie door het traanvocht heen kijkt, ontwaart hier en daar toch een interessante gedachte. Door de ecologische rampspoed zal het denken over democratische processen, vrijheid en onze omgang met consumptiegoederen veranderen, denkt Sherrell. Dat de energietransitie vooral haalbaar en betaalbaar moet zijn – in Nederland verwoord door politici van VVD tot GroenLinks – vindt hij onhoudbaar. Belangrijke thema’s, maar jammer genoeg blijft het bij een aanzet.

Bepaald storend is het goeroe-achtige toontje. Wie weleens teksten leest van spirituele leiders, zal een en ander bij Sherrell herkennen. Ook is hij boordevol van zichzelf. Zelfs over de gesprekken bij zijn psycholoog praat hij de lezer nauwgezet bij.

Daarbij overgiet hij zijn betoog met een quasi-erudiete saus vol verwijzingen naar bekende intellectuelen en kunstenaars. Zo popt bij een beschrijving van een falende politicus opeens het begrip banaliteit van het kwaad op, ‘zoals Hannah Arendt dit zou noemen’, zonder verdere uitleg.

Veel geleende gedachten dus. En dat heeft tot gevolg dat er weinig verrassends in Warmte staat.

Meer nog dan een brief is het een pamflet, een preek. Het betoog van Sherrell heeft vooral een rituele functie, vergelijkbaar met een zondagse kanselrede. Veel nieuws valt ook daar vaak niet in te vinden, maar de gelovigen die haar aanhoren, kunnen zich wel laven aan de gedachte dat zij weer een doel en een richting krijgen aangereikt.

Daniel Sherrell
Warmte. Volwassen worden aan het einde van onze wereld
(Warmth. Coming of Age at the End of our World)
Vert. Linda Broeder
Arbeiderspers; 272 blz. € 21,99

Lees ook:

De klimaatcrisis oplossen? Generatie Z vertrouwt alleen zichzelf. ‘Het activisme onder de jeugd is terug’

Overstromingen, vluchtelingen en oorlogen over grondstoffen: talloze jongeren vrezen voor toekomstige klimaatcrises. Is dat somberen onder de jeugd van alle tijden? En wat doet dat doemdenken met tieners?