Kippenvel bij een sprankelende ‘Giselle’ van Oekraïense dansers

Giselle
The United Ukrainian Ballet
★★★★

Op de avond vóór de viering van de onafhankelijkheid van Oekraïne klonk het volkslied van het binnengevallen land al in Amsterdam. Na afloop van de balletvoorstelling Giselle zongen de bijna zestig dansers van het fonkelnieuwe The United Ukrainian Ballet Sjtsje ne vmerla Oekrajiny in theater Carré. Solisten Liza Gogidze (Giselle) en Alexis Tuttunique (Albrecht) met de blauw-gele vlag rond de schouders geslagen.

Dat zorgde, op zijn zachtst gezegd, wel even voor een kippenvelmomentje. Waarschijnlijk is een ballet-uitsmijter nog nooit zó vaak gefotografeerd, gefilmd en gedeeld op de sociale media. Vooral de zichtbare ontlading van de dansers kwam aan, met de hand op hun hart uit volle borst zingend: “Onze ziel en ons lichaam zullen wij geven voor onze vrijheid”.

Zo realiseerde je je pas echt hoe het aangrijpende verhaal van het bedrogen boerenmeisje Giselle moet hebben geresoneerd met het persoonlijk leven van de dansers, zo ver weg van hun balletgezelschappen in Oekraïne.

Hartverwarmende support van de internationale balletwereld

Op initiatief van sterdanseres Igone de Jongh kregen deze dansers toevlucht in het voormalige muziek- en dansconservatorium in Den Haag, waar oude lokalen werden omgebouwd tot slaapkamers en studio’s. Uit de wilskracht om door te blijven dansen kwam een nieuw gezelschap voort, met hartverwarmende support van de internationale balletwereld.

Voor deze eerste productie schonk Birmingham Royal Ballet de decors en kostuums. De Russische topchoreograaf Alexei Ratmansky kwam naar Den Haag om zijn gevierde Giselle in te studeren. Hij groeide op in Kiev en is fel tegenstander van de invasie. Oekraïener Vladimir Malakhov, voormalige ster van het American Ballet Theatre, bracht de dansers terug in vorm.

Het romantische ballet Giselle beleefde zijn oerversie in 1841, Ratmansky maakte zijn versie in 2019 voor het Bolsjojballet. Die wordt weleens vergeleken met een vervaagde Oude Meester, waarvan de kleuren weer zijn gaan bruisen. De Oekraïense dansers doen daar met hun levenslust en strijdbaarheid een schepje bovenop: deze Giselle bloost en sprankelt.

Meer nadruk op het pure drama

De levendigheid maakt ruimschoots goed dat er sprake is van een nieuwe groep, die nog niet goed op elkaar is ‘ingedanst’. De volksdansen zijn enigszins versimpeld, de witte acte is als hart van het ballet uitgebreid, en er lijkt meer nadruk te liggen op het pure drama.

De beruchte sterfscène van Giselle, doorgaans een dramatisch kluifje voor de prima ballerina, wordt door Gogidze opvallend theatraal vertolkt. Als amant die haar bedriegt en tot waanzin drijft, danst Tuttunique een geloofwaardige player die tot inkeer komt en de romantische idealen als hoop en overgave uit elke porie laat vloeien. Idealen die tegen de achtergrond van een oorlog weer echt betekenis krijgen.