FilmrecensieWhite Balls on Walls
In het Stedelijk Museum is wit niet langer de standaard, en dat zorgt voor veel geklungel
White Balls on Walls
Regie Sarah Vos
★★★★
‘Politbureau.’ ‘Het begin van het einde van het kunstmuseum.’ ‘Ideologische agenda.’ De verwijten aan het Stedelijk Museum Amsterdam over hun nieuwe koers waren niet misselijk, toen die een aantal jaar geleden werd ingezet. De documentaire White Balls on Walls van Sarah Vos volgt de interne strubbelingen terwijl het museum de collectie uitbreidt met niet-westerse kunstenaars en een ‘maatschappelijk realistische vertegenwoordiging’ onder medewerkers nastreeft.
De woede en frustratie over inclusie en diversiteit zijn onder bepaalde groepen onverminderd groot. Rechts probeert het streven onophoudelijk tot een maatschappelijk probleem te bestempelen, omdat het zijn huis-tuin-en-keuken-racisme dreigt te moeten inleveren. Ter linkerzijde speelt het traditionele wantrouwen jegens de autoriteiten op: wie is de overheid om ons dit op te dringen? Terwijl iedereen die er wat langer over nadenkt en even niet als aangeschoten wild reageert, waarschijnlijk tot de conclusie komt dat verandering onvermijdelijk en noodzakelijk is.
Klungelig drama
Een voorstel: probeer echt te luisteren naar wat er in White Balls on Walls gezegd wordt. Natuurlijk leiden al die veranderingen tot ongemakkelijke situaties, ook in het Stedelijk. Het pleit voor deze documentaire dat de makers dat ongemak signaleren, maar nergens belachelijk maken. “Ik snap die pijn wel”, zegt hoofd onderzoek Charl Landvreugd van het Stedelijk in de documentaire. “Wit is niet langer de standaard.”
Dat heeft flinke consequenties voor de bestaande collectie, en zeker voor toekomstige aankopen. Maar ook voor hoe er naar de ‘iconen’ van de westerse kunst wordt gekeken, en voor hoe kunst voor het publiek ‘gecontextualiseerd’ wordt, ofwel welke achtergrond erbij wordt gegeven. Met een fijn oog voor het ietwat klungelige drama waarmee het wordt uitgevoerd, slaat de film gade hoe de plakletters ‘icons’ van de gevel van het Stedelijk worden verwijderd met een minihoogwerker, en het waarschuwingssignaal dat erbij klinkt.
Is dit dan komisch? Nee, het is veel te makkelijk om er komisch over te doen. Want zodra je beseft waar dit echt om gaat, ben je om. White Balls on Walls is een mooie test om te kijken waar je staat. Ja, we blijven allemaal mensen, dus er wordt geklungeld. En het blijft de vraag – Oscarwinnaar Get Out indachtig – of er echt een omslag in het denken plaatsvindt. Waarschijnlijk wel, op termijn.
