In het meeslepende ‘The Card Counter’ hoop je dat getroebleerde pokerspeler Tell verlossing vindt

The Card Counter
Regie: Paul Schrader
Met Oscar Isaac, Tiffany Haddish, Tye Sheridan en Willem Dafoe
★★★★

Het werk van Paul Schrader roept een bepaald gevoel op, namelijk dat je in goede handen bent. Of het nu gaat om scenario’s voor Martin Scorsese, waaronder Taxi Driver (1976) en Raging Bull (1980), of de regie van films als Light Sleeper (1992, met Willem Dafoe) en First Reformed (2017, met Ethan Hawke), je hebt het idee met een echte ambachtsman te maken te hebben.

Ook met The Card Counter, een meeslepende, thriller-achtige film noir, ben je meteen in een bepaalde sfeer. Het is de hypnotiserende beat van Robert Levon Been, voorman van de Black Rebel Motorcycle Club, die je het duistere en tegelijk tedere verhaal intrekt van een man in een kamer. Schrader verklaarde dat al zijn films gaan over eenlingen in kamers, wachtend tot er iets gaat gebeuren. De mannen in zijn films, zei hij, dragen allemaal een masker, en dat masker is hun beroep.

Demonen ontsluierd

In Taxi Driver was het een getroebleerde taxichauffeur, in First Reformed een predikant in crisis. En zo ontsluiert Schrader in The Card Counter langzaam de demonen achter pokerspeler William Tell. Het is een mooie, ingehouden rol van Oscar Isaac, onopvallend gekleed, alleen wat vet in de grijs wordende kuif. Tell heeft in de gevangenis gezeten, heeft daar kaarten leren tellen en met dat talent reist hij nu langs casino’s.

Het zijn geen glamoureuze gokpaleizen, eerder wat verouderde etablissementen met dikke tapijten en geblindeerde ramen. Tell verblijft op goedkope hotelkamers. Voordat hij aan een tafel gaat zitten of op een bed gaat liggen, verpakt hij alle meubels in witte lakens. Een ritueel om de helse herinneringen aan de Irak-oorlog te bezweren?

Er zijn zeker overeenkomsten tussen William Tell de pokerspeler uit 2021 en Travis Bickle de taxichauffeur uit 1976. Beiden vochten in een oorlog, respectievelijk in Vietnam en Irak. Beiden kampen met trauma’s en schrijven in hun dagboek. Gedachten hoor je in voice-overs. Maar meer dan in Taxi Driver wordt in The Card Counter duidelijk welke hel zich in Irak heeft afgespeeld, de beschuldigende vinger richting de politiek is duidelijker.

Marteling en moord

Via Tells herinneringen belanden we bij marteling en moord in de Abu Ghraib-gevangenis. Je ruikt het bloed en de urine. Tell kan het zichzelf niet vergeven wat hij als Amerikaanse soldaat in Irak heeft gedaan. Hij is ervoor gestraft. De majoor (Willem Dafoe) die het bevel gaf niet.

Je hoopt dat Tell verlossing vindt, een groot thema in Schraders werk. Misschien gaat hij wel vaderlijke gevoelens koesteren voor de jonge schoolverlater Cirk (Tye Sheridan) die hij onderweg ontmoet. Misschien bloeit er iets moois op met La Linda, een sterke, geestige rol van Tiffany Haddish als de goedgebekte manager van sterspelers in het gokcircuit.

Die ene wandeling die ze samen maken in een neonverlicht park, op de klanken van het nummer Arise Sun, is een en al betovering. Maar zo’n alternatieve familie is natuurlijk te mooi om waar te zijn in een broeierige wraakthriller.