In het laboratorium van het genie Mozart

Klassiek
Pygmalion/ Raphaël Pichon
Libertà – Mozart et l’opéra (Harmonia Mundi)
★★★★★

Onbekende muziek van Mozart. De Franse dirigent Raphaël Pichon nam met zijn koor en orkest Pygmalion een flinke duik in de meer obscure KV-nummers van het genie uit Salzburg. Op het Festival d’Aix-en-Provence stoffeerde hij Mozarts Requiem met verrassende en passende muziekjes die meestal in de Mozart-la blijven, en creëerde hij samen met regisseur Romeo Castellucci een onvergetelijke avond rondom sterven, uitsterven en herboren worden.

Voor hun nieuwe cd hebben Pichon en Pygmalion hierop voortgeborduurd. Het resultaat is de fantastische dubbel-cd ‘Libertà! – Mozart et l’ Opéra’. En dan niet de zeven grote opera’s van Mozart, maar juist projecten die nooit afkwamen of losse aria’s die Mozart componeerde voor de opera’s van tijdgenoten. Een paar van die interessante tijdgenoten – Paisiello, Soler en Salieri – hebben ook een bescheiden plek op dit spetterende programma gekregen.

Trio meesterwerken

Pichon betoogt in het booklet dat de periode tussen 1782 en 1786 heel belangrijk is geweest in de vorming van Mozart. In die vier jaar vond hij zijn vrijheid (libertà). Hij brak met de aartsbisschop van Salzburg (zijn opdrachtgever) en met zijn conservatieve vader, en vond zijn eigen opera-stijl. Die leidde tot het trio meesterwerken ‘Le nozze di Figaro’, ‘Don Giovanni’ en ‘Così fan tutte’. Pichon heeft rond de thema’s van die drie opera’s een nieuw driedelig werk gemaakt, waarin de onbekende muziek in een verrassende opbouw zijn samengebracht.

Nooit geweten dat de ouverture tot ‘Lo sposo deluso’ zo geweldig goed was. Of dat het sextet uit ‘L ‘Oca del Cairo’ in bijna alles vooruitwijst naar het geniale sextet uit ‘Le nozze di Figaro’. Pichon toont overtuigend aan hoe Mozart met deze ‘vingeroefeningen’ al aan die genialiteit raakte. In de indrukwekkende en angstaanjagende bas-aria ‘Ne pulvis et cinis’ uit de toneelmuziek bij ‘Thamos, König in Ägypten’ bijvoorbeeld, hier machtig gezongen door Nahuel di Pierro. In Aix maakte die aria ook al zo’n indruk. Hier op de cd wordt die gevolgd door een verbazingwekkend felle entr’acte uit hetzelfde werk.

Uitvoeringen van hoog niveau

Pichon heeft een en ander met meesterhand bij elkaar gezocht en opgebouwd. Het resultaat is vergelijkbaar met zijn eerdere succes-cd (‘Enfers’) rondom de muziek van Rameau en Gluck. Je valt van de ene verbazing in de andere en vraagt je af waarom je die muziek niet eerder hoorde. Dat is deels te wijten aan het feit dat die Mozart-composities vaak onaf zijn. Voor dit project hebben componisten Pierre-Henri Dutron en Vincent Manac’h de ontbrekende maten toegevoegd, en dat deden ze met meesterhand.

De uitvoeringen zijn top. Pygmalion heeft zich met Pichon ontwikkeld tot een Mozart-ensemble om serieus rekening mee te houden. Dit project schijnt een voorbereiding te zijn op hun geplande uitvoeringen van de grote Mozart-opera’s. Bij de zangers, allemaal uitstekend, vinden we verder de sopranen Sabine Devielhe en Siobhan Stagg, mezzo-sopraan Serena Malfi, bariton John Chest en de Nederlandse tenor Linard Vrielink. Met hun zessen maken ze pareltje van het sextet ‘Son le donne sopraffine’ uit Salieri’s ‘La scuola de’gelosi’ uit 1783. Ook al zo’n ontdekking.