Historische correcte ‘Così fan tutte’ begeestert de Grote Zaal van het Concertgebouw, maar vult haar niet

Così fan tutte
La Petite Bande
★★★★

Geen poespas bij La Petite Bande’s uitvoering van Così fan tutte in het Concertgebouw afgelopen zondag. De jubilerende formatie van Sigiswald Kuijken, al vijftig jaar lansbrekers voor historisch correcte uitvoeringen van barokke werken, voerde Mozarts opera op zoals die uit de partituur en het libretto naar voren komt, met minimaal decor.

Dat klinkt misschien niet meeslepend, maar in de Grote Zaal kwam het minimale decor prachtig tot zijn recht. Slechts een tafel, een paar stoelen, en een schommelbankje onder een rozenboog voldeden als rekwisieten om het verhaal tot leven te wekken. Of dat in minder mooie zalen ook zo goed uit de verf komt, valt te betwijfelen, maar het Concertgebouw verstrekte de nodige allure aan de enscenering.

Hoewel het aanwezige publiek duidelijk enthousiast was, kon de historisch correcte uitvoering niet veel liefhebbers bewegen om door de kou naar het Concertgebouw te trekken; de zaal was maar half gevuld. Een authentiek uitgevoerde opera zonder het enthousiasme uit de tijd voor de kunstvorm, dat voelt wat wrang. Maar eigenlijk is dat misschien juist wel een argument vóór Kuijkens uitvoeringsfilosofie, die omarmt dat de opera inmiddels ook een soort museumstuk is geworden.

Wars van hedendaagse mores

Kuijken voelt er niets voor om actuele thematiek aan Così fan tutte toe te voegen, of om de opera op te schonen naar hedendaagse mores – want is deze opera nou een tikje misogyn of niet? Die vraag beantwoorden, is neerkijken op je publiek, aldus Kuijken.

Zij die wel waren gekomen, werden beloond. Kuijken zelf voerde La Petite Bande begeesterd aan, driftig dirigerend over de partituur gebogen. Met name de tenor Nile Senatore (in de rol van Ferrando) en mezzosopraan Johanna Reithmeier (als Dorabella) stalen de show, gekleed in de prachtige, eveneens historisch correcte kostuums van Marijke Sileghem. Als Senatore, verkleed als Albaniër, op de grond ineengezakt Un aura amorosa zingt, hing de zaal voelbaar aan zijn lippen.

Aan de exacte woorden van Da Ponte zal dat niet hebben gelegen. In Mozarts tijd waren er immers geen schermen met vertaling, dus ook niet bij Kuijken en de zijnen. Degenen die het Italiaans niet machtig waren, hadden pech. Toch werd het publiek aan de hand genomen. Onder leiding van Sigiswalds dochter Marie Kuijken, verantwoordelijk voor de regie in dit familiebedrijf, werd gekozen voor een uiterst dramatische gestiek bij de acteurs, die de mensen in de zaal allemaal op dezelfde momenten deed grinniken en rechtop zitten van de spanning. La Petite Bande vertrok onder een applaus dat niet klonk als dat van een half gevulde zaal.

Lees ook:

Pioniersorkest La Petite Bande is nu een toonaangevend ensemble

Een Mozart-opera zonder moderne fratsen en in de juiste, historische kostuums. Sigiswald Kuijken en La Petite Bande brengen een authentieke Così fan tutte. ‘We gaan niets actualiseren, dat is een onderschatting van het publiek.’