Deze jeugdvariant op Romeo en Julia is al een kwarteeuw oud, maar lijkt gemaakt voor deze tijd van Black Lives Matter

Het 24 jaar oude Romeo en Julia-verhaal van Jacqueline Woodson is nog altijd brandend actueel.

In de filmindustrie noemen ze een ontmoeting als die tussen de vijftienjarige hoofdpersonen Elisha (Ellie) en Jeremiah (Miah) een meet cute: ze botsen tegen elkaar aan, haar schoolboeken vallen op de grond, hij helpt ze oprapen en – bam! – liefde op het eerste gezicht.

Toch volgt er geen romantische komedie, maar een schrijnende, moderne variatie op Romeo en Julia, met een schokkend einde, die centreert rond huidskleurverschil en racisme.

Vast een recent boek, zou je denken, misschien geïnspireerd door de Black Lives Matter-beweging, maar het verscheen al in 1998 in Amerika en vlak daarna in een nauwelijks opgemerkte Nederlandse vertaling.

Een frisse vertaling

Het bleef ook het enige boek uit het omvangrijke oeuvre van de afro-Amerikaanse schrijfster Jacqueline Woodson dat hier uitkwam, maar daar lijkt nu verandering in te komen met de autobiografische versroman Brown girl dreaming, het prentenboek De dag dat jij begint en een frisse vertaling van dit verhaal.

Deze hernieuwde belangstelling komt vast niet alleen door de veranderde tijdgeest. Woodson won ondertussen ook de twee belangrijkste internationale oeuvreprijzen voor jeugdliteratuur.

In Blijf zachtjes bij me beschrijft ze lyrisch de betoverende en onontkoombare liefde tussen de witte, joodse Ellie en de zwarte Miah. Soms wat clichématig – hoe ze iets in elkaars blik herkennen, hoe er een vuur brandt in Miahs borst – soms verrassender: verliefd zijn voelt alsof iemand jou in zich wikkelt.

Ondanks die wat gezwollen romantiek, komen de levensechte personages oprecht over en ontroert het toch ook, zo’n overrompelende en tedere eerste liefde. Zeker omdat hun samenzijn zowel voor henzelf als voor de buitenwereld niet vanzelfsprekend blijkt.

Hoe verschillen tussen zwart en wit een rol spelen

Dat maakt dit boek vooral interessant: hoe verschillen tussen wit en zwart een rol spelen, zonder dat Ellie en Miah dit zelf willen. In Ellies familie heeft nooit iemand iets hatelijks over zwarte mensen gezegd, maar waarom hebben ze geen zwarte vrienden? En waarom voelt ze toch een aarzeling om thuis te vertellen dat haar vriendje zwart is?

Het (alledaags) racisme waarmee Miah te maken heeft, doet hem witte mensen soms haten. Hoe kan het dan dat hij toch verliefd is geworden op Ellie? Zijn vader heeft Miah geleerd dat hij in witte wijken nooit mag rennen, want dat maakt hem per definitie verdacht, terwijl witte mensen zich nooit bewust hoeven zijn van hun kleur.

Kwesties als deze, die Woodson genuanceerd neerzet, maken dit 24 jaar oude boek nog altijd brandend actueel.

Jacqueline Woodson
Blijf zachtjes bij me
Vert. Adiëlle Westercappel
Volt; 200 blz. €15,99
Vanaf 14 jaar