Volksgezondheid eerst, maar het belang van een draaiende economie dan?

De economie ligt op haar gat. De tweede week van de ‘intelligente lockdown’ in Nederland is achter de rug. Een week waarin Nederland naar adem hapte bij de aangrijpende beelden vanuit de ic’s en waarin de toekomstscenario’s van het CPB de gevolgen voor de economie pijnlijk duidelijk maakten. Apocalyptische beelden uit New York, voorheen de posterboy van de Amerikaanse open economie, illustreerden de donkere boodschap dat deze wereldcrisis misschien wel diepere wonden slaat dan de vorige in 2008.

Toch komt er een moment dat de ‘economie ontwaakt en de bedrijvigheid toeneemt’, zei DNB-president Klaas Knot vrijdagmorgen bij de presentatie van zijn jaarverslag. Knot is niet de enige die zijn blik alvast richt op de manier waarop Nederland deze recessie kan overkomen. “Als we deze dip goed managen, kunnen we de gevolgen beperken”, aldus Knot. De ministerraad boog zich volgens premier Rutte vrijdag vóór de lunch over de sociaal-economische gevolgen van de coronacrisis, pas ná de lunch kwam de medische kant van de crisis weer aan bod.

Pas op voor overreactie

VNO-NCW-voorzitter Hans de Boer wil ‘er ook niet te lang in blijven hangen’, zoals hij donderdagavond bij Op1 over de dreigende recessie zei. De Boer benadrukt dat ‘gezondheid voorop staat’. Maar, voegde hij toe: “Hoe meer je de boel op slot zet, hoe groter de economische kosten.”

Het is een geluid dat afgelopen week al heel voorzichtig klonk: pas op voor overreactie. Niet alleen bij economen of columnisten, ook bij wetenschappers van internationale faam. Zo deed Nobelprijswinnaar en biofysicus aan Stanford Michael Levitt deze week een poging te grote paniek te bezweren. Levitt maakte naam door het verloop van de coronagolf in China precies te voorspellen, in een heel vroeg stadium. Hij houdt wereldwijde statistieken bij over nieuwe besmettingen. Levitt prijst maatregelen als het 1,5 meter afstand houden, maar wijst erop dat al te drastische beperkingen van de economie een nieuwe volksgezondheidcrisis tot gevolg kunnen hebben, door massale werkloosheid en armoede.

Licht afvlakkende dagkoersen

Het lot van de economie is een kwestie waar politici met driedubbele voorzichtigheid over praten. Aan de ene kant om niet de geringste verdenking op zich te laden dat geld voor mensenlevens gaat, maar ook omdat de tekenen dat de crisis in Nederland zijn hoogtepunt heeft bereikt, nog heel pril zijn. “De eerste groene grassprietjes”, noemde Rutte vrijdag de licht afvlakkende dagkoersen van het RIVM. Hij en minister Hoekstra benadrukten daarom om het hardst dat “volksgezondheid voorop staat”.

Een andere reden is dat voorzichtig praten over hervatting van werkzaamheden het draagvlak voor alle beperkende maatregelen kan ondermijnen. Rutte hamerde er aan de vooravond van een nieuw lenteweekend opnieuw op: Hou je aan de richtlijnen.

Belang van een draaiende economie

Wie bovendien hardop zegt te denken aan versoepeling van maatregelen, kan de verdenking van een Trumpiaans wereldbeeld op zich laden. De Amerikaanse president oogstte kritiek met zijn hardop uitgesproken wens dat rond Pasen de zaken weer gaan draaien, terwijl het Witte Huis in gebreke blijft met hulp aan de zwaarst getroffen staten. Toch kreeg Trump ook bijval voor zijn pleidooi voor versoepeling uit onverwachte hoek, van columnist Thomas Friedman van The New York Times. Hij wees op het belang van een draaiende economie, terwijl tegelijkertijd de kwetsbaarsten in de samenleving beschermd moeten blijven.

“Het land mag niet alleen bestuurd worden door virologische inzichten”, zei De Boer van VNO-NCW op tv. Volgens hem wordt er nu uiterst constructief samengewerkt tussen bedrijfsleven en kabinet, maar zou er best ‘een goede econoom’ mogen bijschuiven in het crisisteam. De Boer is net als zijn collega Jacco Vonhof van MKB Nederland blij met het enorme pakket aan noodmaatregelen en exportkredietgaranties dat uit de kast is getrokken, maar hij wil de discussie wanneer we weer ‘gas kunnen geven’ niet uit de weg gaan. Beiden zien wel wat in de ‘1,5 meter-economie’ (term van minister Wiebes), waarbij het normale economische leven onder deze sociale restricties weer op gang moet komen.

Zoals deze week ook in China, waar in restaurants en kantoren weer mondjesmaat mensen mogen komen, met grote afstand tussen de tafeltjes of bureaus. Maar ook in bredere zin denken de belangrijkste gezondheidsexperts in de VS hierover na, volgens Amerikaanse media. Oplossingen als korte, tijdelijke ‘lockdownvakanties’, indeling van gebieden in risicozones, dit alles gecombineerd met streng en veel testen passeren de revue. Een discussie die ongetwijfeld pas echt zal beginnen als de ‘groene sprietjes’ van de corona-statistieken uitgroeien tot een gazonnetje.

Lees ook:

CPB: economie krijgt harde dreun door coronavirus

De Nederlandse economie krijgt een harde dreun door de maatregelen om het nieuwe coronavirus een halt toe te roepen. Een economische terugval en een oplopende werkloosheid zijn onvermijdelijk, zelfs met de ongekende steunmaatregelen die de overheid heeft aangekondigd voor bedrijven.

Met dodelijk optimisme probeert Trump het coronavirus in de VS te temperen

Voor het eerst in ruim drie jaar in het Witte Huis moet president Donald Trump zijn land door een binnenlandse situatie van angst en onzekerheid loodsen. Dat dwingt hem in een andere rol dan hij tot nu toe speelde. Hoe gaat hem dat af? Een kans om het volk een hart onder de riem te steken, liet hij kwaad liggen.