VNG vindt het onbegrijpelijk dat asielwet ongewijzigd naar de Kamer gaat

Onbegrijpelijk. Zo noemt de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) het besluit van het kabinet om de asielspreidingswet zo goed als ongewijzigd naar de Tweede Kamer te sturen. De VNG vreest een onuitvoerbare en ineffectieve wet, die niet bijdraagt aan het oplossen van het probleem: het snel vinden van extra opvanglocaties voor asielzoekers. Ook Vluchtelingenwerk Nederland noemt het besluit ‘doodzonde en een gemiste kans om heldere afspraken te maken over het opvangen van vluchtelingen.’

Het kabinet lijkt te denken: beter geen wet dan een slechte wet. De spreidingswet moet ervoor zorgen dat asielzoekers beter over het land verdeeld worden. Uiteindelijk kan het Rijk gemeenten dwingen mensen op te vangen. De hoop is dat daarmee de enorme druk op de locatie in Ter Apel afneemt en asielzoekers uiteindelijk niet meer in tenten en sporthallen hoeven te slapen.

‘Onnodig complex’

Maar de Raad van State noemde de wet begin februari ‘onnodig complex’ en ‘mogelijk onuitvoerbaar’. Het advies: voer grondige wijzigingen door. Ook belangenorganisaties als de VNG en het Coa noemden de wet onduidelijk en complex.

Toch verandert verantwoordelijk staatssecretaris Eric van der Burg (asiel) niets, blijkt nu. Dat heeft alles te maken met de politieke explosiviteit van dit dossier. De mogelijkheid gemeenten te dwingen tot asielopvang, zorgde afgelopen najaar nog voor grote onrust bij coalitiepartij VVD. Pas na inmenging van premier (en VVD-voorman) Mark Rutte ging de fractie overstag.

De wettekst was dus zó minutieus uitonderhandeld met de vier coalitiepartners, dat de verschuiving van elke komma kan zorgen voor een politieke crisis. “Als ik de aanpassingen had gevolgd, had ik ’m niet door de Tweede Kamer gekregen”, bekende Van der Burg vrijdag na afloop van de ministerraad. “En dan had-ie de Eerste Kamer al helemaal niet gehaald.”

Machteloos

Van der Burg gaat Kamervoorzitter Vera Bergkamp vragen om zo snel mogelijk een debat over de wet op de agenda te zetten, zei hij vrijdag. De staatssecretaris is gebaat bij snelheid, al is van zijn oorspronkelijke planning weinig meer over. Ooit hoopte hij dat de spreidingswet op 1 januari 2023 in zou gaan, inmiddels lijkt 1 januari 2024 realistischer. Vanaf dat moment krijgen gemeenten nog drie maanden de tijd om vrijwillig opvangplekken aan te bieden, pas daarna kan het Rijk hen gaan dwingen.

De bewindsman heeft in asieldebatten meermaals benadrukt dat alles beter is dan slapen in het gras van Ter Apel. De hoop is dat een slechte wet altijd beter is dan helemaal geen wet. Dat de spreidingswet pas in 2024 kan ingaan, betekent wel dat het kabinet ook komende zomer – als het aantal asielzoekers vermoedelijk weer omhoog gaat – geen instrument in handen heeft om te voorkomen dat er in Ter Apel tóch mensen buiten moeten slapen.

Lees ook:

Raad van State kraakt nieuwe asielwet: ‘Uitvoerbaarheid zeer twijfelachtig’

De bonusregeling voor gemeenten die asielzoekers opvangen is onnodig complex en mogelijk onuitvoerbaar. Het wetsvoorstel om asielzoekers te spreiden moet daarom op de schop, stelt de Raad van State in een advies.