Uitstel
Tien jaar geleden met trots aangekondigd, nu wordt de Omgevingswet wéér uitgesteld
De invoering van de nieuwe ruimtelijke ordening-wet, die tien jaar geleden met trots werd aangekondigd door het kabinet, wordt nu voor de vijfde keer uitgesteld.
Hugo de Jonge heeft als nieuwe woonminister direct een drastisch besluit genomen: hij stelt de invoering van de toch al geplaagde Omgevingswet uit. Die zou op 1 juli van kracht worden. Dat wordt op z’n vroegst 1 oktober, maar vermoedelijk pas 1 januari 2023.
Het is ook een pijnlijk besluit voor het kabinet, dat deze wet meer dan tien jaar geleden heeft aangekondigd als ‘de grootste wetgevingsoperatie sinds 1848’. De Omgevingswet zou aanvankelijk in 2017 worden ingevoerd. Dat werd vanwege technische tegenslagen 2019, toen 2021 en uiteindelijk 1 juli 2022. De Jonge schrijft in een brief aan de Tweede Kamer dat hij de wet ‘op een verantwoorde manier’ wil invoeren en daarom de invoeringsdatum zal loslaten.
Een zegen voor de mensheid, aldus De Jonge
Vorige week, in een debat met Kamer, noemde de minister de Omgevingswet ‘een zegen voor de mensheid’. De wet bundelt 26 bestaande wetten en moet een einde maken aan de stroperige bureaucratie, waar burgers en bedrijven nu nog tegenaan lopen bij het aanvragen van vergunningen. Wie thuis een dakkapel wil laten bouwen of van plan is een boom te kappen in de tuin, kan dat straks zelf regelen. Iedereen moet vanachter de computer eenvoudig kunnen zien wat er in zijn of haar buurt allemaal mogelijk is. Gemeenten krijgen meer vrijheid om lokaal de normen te versoepelen. En, niet onbelangrijk: burgers moeten met de Omgevingswet binnen acht weken duidelijkheid krijgen over een vergunningsaanvraag. Die termijn kan nu nog oplopen tot een half jaar. Uiteindelijk moeten alle gemeenten en provincies met het systeem werken.
In de praktijk stuit de invoering van de wet op grootschalige en hardnekkige ICT-problemen. Lokale overheden die testen met het ‘digitale stelsel’, waarin alle informatie van bestemmingsplannen te vinden moet zijn, blijven tegen mankementen oplopen. Dat is De Jonge in de eerste weken van zijn nieuwe ministerschap ook duidelijk geworden. Vorige week was er nog topoverleg tussen rijk, provincies en gemeenten.
De problemen met de invoering van de Omgevingswet plaatst gemeenten voor een dilemma. Aan de ene kant dringen wethouders aan op zorgvuldigheid en dus op uitstel. Maar hoe langer de invoering op zich laat wachten, hoe meer geld het gemeenten kost, bijvoorbeeld vanwege het overeind houden van projectorganisaties.
Ik heb wel het gevoel dat het lek boven is
De Flevolandse gedeputeerde Jop Fackeldey, die namens het Interprovinciaal Overleg (IPO) betrokken is bij de invoering van de wet, begrijpt de beslissing van de minister. “Het is een waanzinnig ingewikkeld technisch project, en dan zit vaak de duvel in de details. Je hebt veel oefentijd nodig.” De afgelopen tijd hebben gemeenten al veel achterstanden ingelopen, maar nog niet alles is getest. “Als je pas in april begint met oefenen, en je komt wat tegen, dan kun je het niet meer oplossen.”
Fackeldey wijst erop dat ‘ICT en de overheid niet altijd een gelukkige combinatie is gebleken’. Desondanks denkt de gedeputeerde, die eerder optimistisch was dat 1 juli van dit jaar gehaald zou worden, dat dit het laatste uitstel voor de wet is. “Ik heb wel het gevoel dat het lek boven is.”
Ondertussen is het parlement nog niet overtuigd van het belang van deze wet. Met name in de Eerste Kamer bestaat veel weerstand. Senatoren hebben het Bureau ICT-toetsing gevraagd om advies. Deze organisatie, die waakt over ICT-projecten van de overheid, concludeerde eerder dat invoering van de wet op dat moment niet verantwoord was vanwege een nog gebrekkig systeem. De Eerste Kamer verwacht het nieuwe ICT-advies ‘medio februari'.
Lees ook:
De Omgevingswet: van Rutte’s stokpaardje tot mislukking
Op papier ziet het er zo mooi uit: burgers die dankzij een nieuwe wet snel aan vergunningen kunnen komen. Maar het project zucht onder financiële en ICT-problemen.
