Spreidingswet leidt niet tot crisis binnen de coalitie, maar de dreiging blijft

Vol goede moed was staatssecretaris Eric van der Burg (asiel) twee weken geleden nog. De uitwerking van de spreidingswet, waarmee hij uiteindelijk gemeenten kan dwingen asielzoekerscentra te huisvesten, zou een week later naar de Tweede Kamer kunnen. Op tijd voor het gesprek met experts dat donderdag plaats zou vinden.

Maar nee. De uitwerking kwam er niet en de Kamer belde in allerijl alle uitgenodigde experts af. Het zogeheten rondetafelgesprek is met een week verplaatst.

Van een heftige crisis binnen de coalitie van VVD, CDA, ChristenUnie en D66 lijkt echter geen sprake te zijn. Helemaal pais en vree is het ook weer niet, want de uitwerking van de spreidingswet stond vorige week al op de agenda van de ministerraad en werd daar weer afgevoerd. De ‘politieke puntjes’ zouden nog op de i gezet moeten worden.

Dat lijkt wel te gaan lukken. Er wordt geen grote onenigheid verwacht, en de coalitiefracties spreken met klem Nieuwsuur tegen, dat woensdagavond meldde dat de VVD-fractie ‘dwars zou liggen’. De komende tijd zouden er vooral een aantal zaken verduidelijkt moeten worden.

Het was te voorspellen dat het spannend zou worden

Want hoewel het uiteindelijk ‘slechts’ gaat om de uitwerking van een wet die al bij de Kamer ligt, moeten er nog belangrijke keuzes gemaakt worden. Zo moet in de uitwerking komen te staan hoe groot asielzoekerscentra minimaal moeten zijn, hoe gemeenten precies beloond worden als ze vrijwillig asielzoekers opvangen en wat de eisen zijn voor de opvang van alleenreizende kinderen.

Die belangrijke keuzes heeft de coalitie in het najaar boven de markt laten hangen. In die zin was het te voorspellen dat er nog een moment van spanning zou komen. Maar de fracties hebben de bitterste pil op het asielopvangdossier al geslikt. De principiële keuzes zijn al gemaakt.

In het najaar wilde de VVD-fractie niet akkoord gaan met de plannen van staatssecretaris Van der Burg, waarmee hij gemeenten uiteindelijk kan dwingen tot een asielzoekerscentrum. Dat deed ze uiteindelijk wel, maar dat leidde tot een compromis dat voor D66 en de ChristenUnie weer een aantal lastig te verkopen punten bevat.

Mark Rutte heeft wat uit te leggen

Toch is er binnen deze coalitie altijd de dreiging van een crisis als het om de asielopvang gaat. Zo beloofde VVD-partijleider Mark Rutte op het laatste congres van zijn partij om er ‘persoonlijk’ voor te zorgen dat er minder asielzoekers naar Nederland zouden komen.

Politiek gezien een lastige belofte, want binnen de coalitie vinden D66 en de ChristenUnie niet dat het aantal asielzoekers de belangrijkste oorzaak is van het vastlopen van de opvang. Daar komt bij dat in de afgelopen maanden juist duidelijk werd dat er komende zomer veel meer mensen dan verwacht in Nederland aan zullen kloppen.

Met een ledencongres voor de deur, op 3 juni, herinneren VVD-leden Rutte aan zijn niet nagekomen belofte. Dus moet Rutte over anderhalve week uitleggen waarom die instroombeperkingen niet van de grond komen, maar dat de spreidingswet er wel aan komt.

Lees ook:

Het kabinet komt met noodplan Ter Apel, gaat het helpen?

Met een noodplan wil de overheid een crisis in Ter Apel voorkomen. In hoeverre helpen de nieuwe maatregelen?

Hoe staatssecretaris Eric van der Burg de moed verliest in de asielcrisis. ‘Wat is zijn visie?’

De altijd optimistische staatssecretaris Eric van der Burg dacht bij aanvang van zijn termijn de asielcrisis snel vlot te kunnen trekken. Maar zelfs hij wordt narrig van hoe alles op dit dossier vastzit.