SP-Kamerlid Renske Leijten wakkert het debat over het correctief referendum weer eens aan

Onder aanvoering van de SP wordt er in de Tweede Kamer weer gepraat over het bindend correctief referendum. Het onderwerp leek al politiek begraven. De linkse oppositiepartij probeert met een nieuwe strategie de discussie opnieuw te voeren.

De ‘bal klaarleggen op de penaltystip’ noemt de SP deze poging onder leiding van Kamerlid Renske Leijten. In de Tweede Kamer verdedigde zij woensdag haar eigen wetsvoorstel voor het correctief referendum.

Nog deze kabinetsperiode wil Leijten van de Tweede Kamer een nieuwe uitspraak over het referendum. Zo moet alvast de eerste horde genomen worden voor het wijzigen van de Grondwet. De definitieve aanpassing van de Grondwet kan dan inzet worden bij de eerstvolgende verkiezingen voor de Tweede Kamer of bij de formatie van een nieuw kabinet.

De Kamermeerderheid is niet groot genoeg

Of het referendum het dit keer wel haalt, is onzeker. Tijdens het plenaire debat woensdag was het patroon als vanouds. Er is wel een meerderheid in de Tweede Kamer voor het correctief referendum, maar de tweederdemeerderheid die nodig is om de Grondwet te wijzigen ontbreekt. Precies op dat punt strandde vorig jaar zomer de vorige poging van de SP.

“De tweederdemeerderheid waar ik naartoe moet bewegen, is er op dit moment niet”, zegt ook Kamerlid Leijten in het plenaire debat over de nieuwe poging. De discussie zit woensdag binnen de kortste keren alweer muurvast, zoals het ook ging bij de eerdere discussies in het parlement.

Tegenstanders van het correctief referendum zijn de laatste jaren VVD, CDA en SGP. Bij de VVD lijkt er misschien iets te bewegen. De fractie is nog steeds niet van plan om het referendum op te nemen in de Grondwet. “Zo’n noodrem is niet nodig”, zegt Kamerlid Chris Simons. En toch zet de fractie de deur op een miniem kiertje.

Samen met de ChristenUnie komt de VVD met een amendement op het wetsvoorstel van de SP. Als er in de Grondwet een mogelijkheid komt voor een correctief referendum, dan willen VVD en ChristenUnie een hoge ‘uitkomstdrempel’ in de Grondwet opgenomen zien. Een referendum is pas geldig als er méér tegenstemmen zijn dan de helft van de bij de Tweede Kamer uitgebrachte stemmen. Dat komt neer op de facto 40 procent van de kiezers.

‘Jullie maken het alleen maar moeilijker’

Die eis stuit nu al op hevig protest van de SP. “Jullie maken het alleen maar moeilijker”, reageert SP-fractievoorzitter Lilian Marijnissen geërgerd. Bij de vorige discussie over dit onderwerp in de Tweede Kamer, afgelopen zomer, vroeg de ChristenUnie nog om een iets lagere uitkomstdrempel , van 33,3 procent. Anders dan de VVD is er bij de ChristenUnie op zich wel steun voor het opnemen van de mogelijkheid van een referendum in de Grondwet.

Zo verloopt de discussie weer volgens een vertrouwd patroon. Ook de vorige keer dat de Tweede Kamer studeerde op een voorstel voor een referendum waren het dit soort details die zorgden voor politieke verdeeldheid. Voor de zekerheid vist de SP woensdag of de VVD overweegt dit keer voor te stemmen. Het antwoord komt direct: nee.

Het CDA laat op een andere manier zien deze nieuwe ronde overbodig te vinden. De fractie laat verstek gaan bij het debat.

Lees ook:

De vorige poging van de SP voor een correctief referendum

Zelden trekken de fracties van de SP en D66 samen op. Voorjaar 2022 stonden ze echter schouder aan schouder in de Tweede Kamer, verenigd in een politieke reddingsmissie voor het correctief referendum.

Het referendum is geen bijl die onze democratie bedreigt

Ten onrechte heeft het referendum het imago funest te zijn voor onze democratie. Maar nu en dan een correctieve volksuitspraak kan juist gezond zijn, zegt hoogleraar Joop van Holsteyn.