Rutte na crisisberaad: kabinet wil stikstof, toeslagen en gaswinning beter oplossen

Hoe die ‘verbeteringen op grote dossiers’ er precies uitzien, maakt het kabinet vrijdag bekend in een brief aan de Tweede Kamer. Als het gaat om de toeslagenaffaire, de stikstofcrisis en de aardbevingsschade door Groningse gaswinning moet de afhandeling in ieder geval sneller en beter, zei premier Mark Rutte dinsdagavond na urenlang crisisberaad met de top van het kabinet.

Aan de bijeenkomst op het Binnenhof namen niet alleen de drie vicepremiers deel, maar ook vier andere bewindslieden – in totaal twee van elke coalitiepartij. Tijdens het overleg is gesproken over ‘de uitslag van de verkiezingen’ en ‘welk signaal de kiezer daarmee heeft willen geven’, zei Rutte na afloop. Andere kabinetsleden wilden niet reageren, ze verwezen naar de premier.

‘Glashelder signaal’ ontleed

Dat de kiezer een ‘glashelder signaal’ heeft afgegeven bij de Provinciale Statenverkiezingen, beaamden ministers van regeringspartijen al langer. Maar voor de duiding van dat signaal moest de politieke top van Rutte IV eerst urenlang de koppen bij elkaar steken, bleek dinsdag. “Uiteraard kun je nooit de perfecte analyse maken”, zei premier Rutte in een kort statement. “Maar naar onze overtuiging zegt dat signaal: de politiek is er in onvoldoende mate voor alle mensen in het land.”

Daarbij gaat het niet uitsluitend om mensen op het ‘platteland’ die zien dat steeds meer voorzieningen verdwijnen en zich achtergesteld voelen, vervolgde de minister-president. “Het gaat ook om mensen in binnensteden. Kunnen die hun kinderen nog naar de school van hun keuze sturen?”

Die ‘grote vraagstukken’ kan het kabinet ‘niet morgen oplossen’, aldus Rutte. Bovendien, zei hij, is het kabinet ‘nu ook al met deze thema’s bezig’ in het regeringsbeleid. “Toch vragen veel mensen zich af: is het kabinet niet te veel met zichzelf bezig, is de politiek er wel voor iedereen, worden zaken niet té complex gemaakt? Dat zijn fundamentele punten.”

Kabinet blijft

Het overleg met onder meer premier Rutte (VVD) en vicepremiers Sigrid Kaag (D66), Wopke Hoekstra (CDA) en Carola Schouten (ChristenUnie) stond in het teken van de verkiezingswinst van de BoerBurgerBeweging, hoewel die partij na afloop niet met naam werd genoemd. De enorme opmars van de partij van Caroline van der Plas, die in alle provincies de grootste werd, is hard aangekomen bij coalitiepartijen. Vooral de VVD en het CDA zetten direct na de uitslag, waarbij zij forse verliezen leden, vraagtekens bij diverse onderdelen van het coalitieakkoord.

Dat betreft vooral de paragraaf over stikstof, het dossier waartegen onder meer BBB zich al maandenlang stevig verzet. De twee coalitiepartijen vragen zich hardop af of het kabinet wel moet vasthouden aan de voorgenomen deadline om de strenge stikstofdoelen in 2030 te halen. Maar in tegenstelling tot VVD en CDA, wil coalitiepartner D66 juist vasthouden aan die afspraak.

Toch was het kabinetsberaad dinsdagavond niet over jaartallen gegaan, verzekerde Rutte. “Dit gesprek was veel fundamenteler”, zei hij. Volgens de premier was het een ‘goed gesprek’ geweest en had hij ‘niet het gevoel’ dat de aanwezigen lijnrecht tegenover elkaar stonden.

Hij had ook het gevoel, zei Rutte, dat ‘het team’ van regeringspartijen er samen uit kon komen. Oftewel: van opstappen was geen sprake. “Dan had ik hier niet gestaan.”

Hoe andere partijen daarover denken, moet volgende week dinsdag blijken. Dan debatteert de Tweede Kamer over de uitslag van de Statenverkiezingen, inclusief de uitgewerkte plannen die het kabinet vrijdag naar het parlement stuurt.

Lees ook:

Het stikstofprobleem van Rutte IV: het kabinet moet iets, maar kan niets

Het stikstofbeleid moet op de schop, klinkt het sinds de verkiezingswinst van de BoerBurgerBeweging. Zelfs regeringspartners willen ‘niet op dezelfde voet’ verder. Maar welke opties zijn er?