VVD-congres
Rutte: Er komen moeilijke weken aan voor het kabinet
Het partijcongres van de VVD was zaterdag een mengeling van peptalk en erkenning van de roerige tijden waarin het kabinet, en dus ook de partij, verkeert.
“De pijn zit in de beelden van het Malieveld.” Premier Rutte erkent dat het ‘pittige en moeilijke’ weken zijn voor het kabinet, voor alle Nederlanders, dus ook voor hem. Dat er mensen naar het Malieveld moeten komen, bouwers, boeren, leraren, maakt het extra zwaar. “Zij zijn de reden dat wij de politiek in zijn gegaan. Als wij er niet in slagen er voor hen te zijn, doen we iets fout”, aldus Rutte, zaterdag op het VVD-congres in Arnhem.
Het ledenfestival is voor de regeringspartij een moment van reflectie en vooruit kijken. In de verte gloren de verkiezingen van 2021 en de VVD heeft het zwaar. ‘Liberale troetelkindjes’ zoals 130 rijden sneuvelen, maar dat is het ergste niet. De stikstofcrisis zet de partij voor grote dilemma’s. Daar moeten we “bij stil staan”, en niet “als vrolijke mensen hier over heen te stappen”, aldus Rutte. Het gaat volgens hem niet om slechte peilingen, om wat CDA of D66 ervan vinden of wat de VVD in de stikstofcrisis heeft moeten inleveren. “Mensen willen oplossingen. Foute besluiten zijn soms onvermijdelijk, geen besluiten nemen is onvergeeflijk. We zullen nooit weglopen.”
‘Rechters stellen zich te creatief op’
Eerder op de ochtend trekt Klaas Dijkhoff het boetekleed aan. Het kabinet had veel eerder plannen moeten maken om de stikstofcrisis aan te pakken. “Terecht, we hadden er meer rekening mee moeten houden”, zei Dijkhoff tegen de zaal vol leden. “De kwestie speelt al jaren. Dan moet je een back-upplan klaar hebben liggen”, aldus Dijkhoff over de negatieve uitspraak van de Raad van State dit voorjaar.
Dijkhoff wil net als partijleider Rutte niet weglopen voor de problemen waar het kabinet zich nu voor gesteld ziet. “Je kunt er van alles van vinden, maar wij moeten ermee dealen.” Ook al vindt hij het soms ‘bloedirritant’ dat mensen naar de rechter stappen om hun gelijk te halen, en dat rechters zich ‘te creatief en te breed opstellen’, het is volgens Dijkhoff ook een ‘mooi principe’ dat ieder individu dat in vrijheid kan doen.
Ook Dijkhoff staat nog met beide benen in de coalitie, ondanks de onenigheid die afgelopen weken naar de oppervlakte borrelde. Op dergelijke momenten is besturen volgens de VVD-fractievoorzitter ‘het lastigst’, als er kans is dat leden opzeggen en de VVD in de media door de mangel gaat. “Heel vervelend, maar dat is er nu aan de hand.” Volgens Dijkhoff kan de partij juist nu het meeste verschil maken, en is ‘de verantwoordelijkheid het grootst’.
‘Ik ben niet helemaal 100’
Daarmee legt Dijkhoff een ander accent dan partijleider en fractievoorzitter Gert Jan Segers van de ChristenUnie, die op dezelfde dag een congres houdt. Volgens Segers is de coalitie niet langer heilig, Dijkhoff beaamt dat ze het binnen de coalitie niet eens zijn over de stikstofaanpak, maar “vooruitgang boek je door het beste uit alle partijen te halen”.
Toch is er ook peptalk van Dijkhoff en Rutte nodig om de leden door deze “roerige tijden” te trekken. Want die leden zien niet altijd meer waar de partij heen wil, al blijven de aanwezigen in de zalen van Hotel Papendal hun partij voorlopig trouw, anders waren ze hier niet. De klassieke VVD-thema’s zijn op de schop genomen. Het afscheid van ‘liberaal troetelkind’ de maximumsnelheid van 130 zorgt niet eens voor de meeste pijn, al doet een enkel T-shirt met ‘Ik ben niet helemaal 100’ anders vermoeden.
Vragen over stikstof
Dat is de stikstofproblematiek, vroeger alleen iets voor de scheikundeles, nu kopzorg nummer 1 in de politiek. In een uitpuilende zaal zonder zuurstof verweert VVD-Kamerlid Mark Harbers met collega’s zich tegen een spervuur van vragen. De vanzelfsprekende: “Komen er nog meer lijken uit de kast? Ik had vijf maanden geleden nog niet van stikstof gehoord.” (raadslid Hawre Rahimi uit Weesp) “Waarom hebben we zoveel postzegelnatuur?” ( Gerda Jolink uit Brummen) De praktische: “Waarom mogen de boeren hun extra stikstofruimte niet verhuren?” (meerdere leden) En de onverwachte: “Kunnen we vliegveld Lelystad niet sluiten? Want daar lijden ondernemers en boeren ook onder.” (VVD-lid uit West Friesland)
De meeste VVD’ers in Papendal zijn nog bereid Den Haag te volgen, maar voelen zich soms wel belaagd. “Ik krijg in het dorp steeds meer vragen om het VVD-beleid uit te leggen. Bij ons wonen veel kleine ondernemers, ook agrarische”, zegt de 16-jarige Ralph Boltjes uit Ophemert, jeugdbestuurder bij het waterschap Rivierenland. “Zijn wij ineens links?”, vraagt Karen Voshol, gemeenteraadslid uit Houten. “Nee natuurlijk, maar we moeten wel met oplossingen komen.” “De kiezer wordt onderschat”, zegt Sten Nouwens, oud-raadslid uit Neerijnen.
De VVD moet volgens hem terug op het goede spoor, luisteren naar de goede mensen en geen ‘contact zoeken om het contact.’ Over het kabinet: “Waar zit de grens, waar trek je de stekker eruit? Die vraagt leeft bij onze leden.” Zoals Rutte het tot slot ook de zaal voorhoudt: “Het zijn moeilijke weken. En er komen nog moeilijke weken aan.”
Lees ook:
VVD offert 130 km op voor ‘buurman in de bouw’
Op alle snelwegen overdag 100 km per uur. Hoe hard komt deze klap aan bij de VVD?
